Verbeelding als essentiële bouwsteen voor moraliteit.
Geplaatst: 07 jan 2020, 04:32
Mooi artikel! https://demens.nu/wp-content/uploads/20 ... ossier.pdf
Verzinsels en hersenspinsels
Waarom fantasie van levensbelang is.
Wat geknip en geplak voor wie niet het hele uitgebreide artikel wil lezen.
"De menselijke verbeeldingskracht of fantasie is het vermogen om mentale beelden, ideeën en/of gevoelens op te roepen, zonder dat men die zintuiglijk waarneemt. Zo kan men zich inleven in situaties of gebeurtenissen, of entiteiten bedenken die niet bestaan, die onmogelijk kunnen bestaan of waarvan het bestaan onbewezen is.”
"De wakkere lezer voelt het al meteen: je onderdompelen in ‘fantasie’, dat kan verdraaid veel kanten uit (en, jawel, dat zullen we ook doen). Vreemd genoeg wordt fantasie behoorlijk vaak eerder minachtend bekeken. De associaties met illusies, waanbeelden, verzinsels en hallucinaties zijn troef. Of het moet gaan om kinderlijke speelsheid, die kan tot een bepaalde leeftijd nog wel door de beugel. Daarna staat de rede op het hoogste schavot.
Het synoniem ‘verbeeldingskracht’ suggereert gelukkig een ander verhaal. Het vermogen tot verbeelden is wel degelijk een ‘kracht’."
"Moreel beraad
Verbeeldingen zijn dus allesbehalve neu- traal, ze vormen de spil van onze zin- geving op collectief en persoonlijk vlak. Via verhalen, legenden, beeldspraken, zegs- wijzen structureren en sturen ze hoe wij met de dingen omgaan. Voor de religieuze verhalen is dat duidelijk. De Koran, de Bijbel, de Thora hebben onze westerse cultuur diep beïnvloed. Maar dat geldt ook voor sprookjes, mythen, sagen, of zelfs theaterstukken. Op een bepaalde manier is het toneel toch één grote oefenschool in zelfkennis en morele verkenning? Je vraagt je af wat jij zou doen, je ziet allerlei alter- natieve scenario’s voor het leven, andere keuzes, andere reacties en hun gevolgen.
Het brengt ons naadloos bij verbeelding als essentiële bouwsteen voor moraliteit."
...
"Het befaamde politiek-filosofische gedachte-experiment, ‘the veil of ignorance’, van de Amerikaanse filosoof John Rawls. Volgens hem kan je de juiste regels alleen maar vinden als je afstand doet van wie je bent (je zit onder een ‘sluier van onwetendheid’ dus) en afweegt wat rechtvaardig zou zijn als je om het even wie anders bent (qua ras, kleur, gender, geaardheid, levensbeschouwing, inkomen, opleidingsniveau ...). De wetten en principes die deze test kunnen doorstaan, zijn eigenlijk de enige oprecht juiste. Een denkoefening die zeer moeilijk te weerleggen is. "
....
Hoe dan ook, hersenspinsels en verzinsels, we hebben ze broodnodig. Onze fantasie is onze speeltuin, onze oefenruimte, onze vluchtroute, ons laboratorium. Dankzij haar kunnen we relativeren, ons in een ander verplaatsen, vergelijken, afwegen en door- denken. Ze schept streefdoelen, laat waarden uitkristalliseren, daagt ons uit en houdt ons in beweging. Verbeeldingskracht is geen luxueus extraatje, ze vormt een essentieel onderdeel van ons denken en zijn.
Albert Einstein, de vader van de relativiteitstheorie, wist het al: “Verbeeldingskracht is belangrijker dan
kennis. Kennis is beperkt tot alles wat we nu weten en begrijpen, terwijl verbeelding de hele wereld omarmt en alles wat er ooit zal zijn om te begrijpen en te weten. Logica brengt je van A naar B, verbeelding brengt je overal.”
Verzinsels en hersenspinsels
Waarom fantasie van levensbelang is.
Wat geknip en geplak voor wie niet het hele uitgebreide artikel wil lezen.
"De menselijke verbeeldingskracht of fantasie is het vermogen om mentale beelden, ideeën en/of gevoelens op te roepen, zonder dat men die zintuiglijk waarneemt. Zo kan men zich inleven in situaties of gebeurtenissen, of entiteiten bedenken die niet bestaan, die onmogelijk kunnen bestaan of waarvan het bestaan onbewezen is.”
"De wakkere lezer voelt het al meteen: je onderdompelen in ‘fantasie’, dat kan verdraaid veel kanten uit (en, jawel, dat zullen we ook doen). Vreemd genoeg wordt fantasie behoorlijk vaak eerder minachtend bekeken. De associaties met illusies, waanbeelden, verzinsels en hallucinaties zijn troef. Of het moet gaan om kinderlijke speelsheid, die kan tot een bepaalde leeftijd nog wel door de beugel. Daarna staat de rede op het hoogste schavot.
Het synoniem ‘verbeeldingskracht’ suggereert gelukkig een ander verhaal. Het vermogen tot verbeelden is wel degelijk een ‘kracht’."
"Moreel beraad
Verbeeldingen zijn dus allesbehalve neu- traal, ze vormen de spil van onze zin- geving op collectief en persoonlijk vlak. Via verhalen, legenden, beeldspraken, zegs- wijzen structureren en sturen ze hoe wij met de dingen omgaan. Voor de religieuze verhalen is dat duidelijk. De Koran, de Bijbel, de Thora hebben onze westerse cultuur diep beïnvloed. Maar dat geldt ook voor sprookjes, mythen, sagen, of zelfs theaterstukken. Op een bepaalde manier is het toneel toch één grote oefenschool in zelfkennis en morele verkenning? Je vraagt je af wat jij zou doen, je ziet allerlei alter- natieve scenario’s voor het leven, andere keuzes, andere reacties en hun gevolgen.
Het brengt ons naadloos bij verbeelding als essentiële bouwsteen voor moraliteit."
...
"Het befaamde politiek-filosofische gedachte-experiment, ‘the veil of ignorance’, van de Amerikaanse filosoof John Rawls. Volgens hem kan je de juiste regels alleen maar vinden als je afstand doet van wie je bent (je zit onder een ‘sluier van onwetendheid’ dus) en afweegt wat rechtvaardig zou zijn als je om het even wie anders bent (qua ras, kleur, gender, geaardheid, levensbeschouwing, inkomen, opleidingsniveau ...). De wetten en principes die deze test kunnen doorstaan, zijn eigenlijk de enige oprecht juiste. Een denkoefening die zeer moeilijk te weerleggen is. "
....
Hoe dan ook, hersenspinsels en verzinsels, we hebben ze broodnodig. Onze fantasie is onze speeltuin, onze oefenruimte, onze vluchtroute, ons laboratorium. Dankzij haar kunnen we relativeren, ons in een ander verplaatsen, vergelijken, afwegen en door- denken. Ze schept streefdoelen, laat waarden uitkristalliseren, daagt ons uit en houdt ons in beweging. Verbeeldingskracht is geen luxueus extraatje, ze vormt een essentieel onderdeel van ons denken en zijn.
Albert Einstein, de vader van de relativiteitstheorie, wist het al: “Verbeeldingskracht is belangrijker dan
kennis. Kennis is beperkt tot alles wat we nu weten en begrijpen, terwijl verbeelding de hele wereld omarmt en alles wat er ooit zal zijn om te begrijpen en te weten. Logica brengt je van A naar B, verbeelding brengt je overal.”