Plotinus: goddelijke werkelijkheid in 3 hypostasen

[Snelheid]

Schaduwloosheid kan niet bestaan zonder het beeld van de realiteit.

Zeker wel. Dan is er nog slechts het waarnemend subject wat op gaat in het waargenomen object.

Keuzeloos, oordeelloos gewaarzijn. (Zoek even in de bijbel na wie er wat te zeggen had over oordelen)

Maar de schaduwloosheid is altijd zonder oordeel daar zij aan de ene kant vast staat aan het beeld en aan de andere kant los staat van het beeld maar altijd in de realiteit.

[hopper]

Schaduwloosheid kan niet bestaan zonder het beeld van de realiteit.

Zeker wel. Dan is er nog slechts het waarnemend subject wat op gaat in het waargenomen object.

Keuzeloos, oordeelloos gewaarzijn. (Zoek even in de bijbel na wie er wat te zeggen had over oordelen)

Maar de schaduwloosheid is altijd zonder oordeel daar zij aan de ene kant vast staat aan het beeld en aan de andere kant los staat van het beeld maar altijd in de realiteit.

Klopt. De schaduwloosheid hoeft zich aan geen enkel beeld vast te klampen.

Niet aan het beeld van:

ik ben een knappe man
ik ben een slimme man
ik wil veel geld bezitten
ik wil pussy grabben
ik wil status


etc etc

[hopper]

https://www.stilus.nl/oudheid/wdo/GRIEK ... TINUS.html

Toen hij 28 jaar oud was, begaf P. zich naar Alexandrië, waar hij in contact kwam met verschillende filosofen, onder wie Ammonius Saccas: in tegenstelling tot de anderen, heeft deze laatste een diepgaande invloed uitgeoefend op P., die 11 jaar lang de lessen volgde van deze alexandrijnse wijsgeer, die geen geschriften heeft nagelaten maar als een nieuwe Socrates het wijsgerig denken sterk heeft beïnvloed. Ammonius werd opgevoed als christen, maar ging later over naar de heidense cultuur en godsdienst; wat van zijn leer bekend is vertoont een uitgesproken spiritualistisch karakter.

Christen hoef je niet voor het leven te zijn.

Voor P. ligt het uitgangspunt van het wijsgerig denken niet in de kennis van de wereld, maar in de zelfkennis: het komt er allereerst op aan de waarachtige gedaante van het ik te vatten, daar de zielen zo vaak hun vader vergeten zijn dat zij noch zichzelf noch hun oorsprong kennen. Uit de eenheid is de veelheid ontstaan: dit thema, dat zo belangrijk is in het denken van Parmenides en Plato, bekleedt ook een centrale plaats in de wijsbegeerte van P.

Ik kan dat helemaal onderschrijven. Zelfkennis is waarachtige kennis.

Uit het Ene ontstaat de tweede hypostase, het Intellect (Νοῦς): dit gebeurt door een emanatie die tegelijk noodzakelijk is en spontaan; in deze emanatie worden twee momenten onderscheiden: het uitvloeien van een niet geconstitueerde potentialiteit en de constituering die gebeurt door de terugkeer tot het Ene in de contemplatie. In het Intellect zijn alle intelligibilia aanwezig: elk bestanddeel is er tegenwoordig voor zichzelf en voor al het andere. Uit het Intellect komt de Ziel (Ψυχή) voort, die een zeer breed actieterrein bestrijkt: zij wordt vooral gekenmerkt door het discursieve denken; zij kan zich evenwel verheffen tot het niveau van de intuïtieve kennis. Het is de taak van de Ziel het stoffelijk universum, dat beperkt is in de ruimte maar niet in de tijd, van binnenuit te ordenen en te besturen. Naast de Ziel bestaat de natuur, die niet als een afzonderlijke hypostase wordt beschouwd: zij is veeleer de wereldziel voor zover deze werkzaam is op het laagste vlak. De afzonderlijke zielen bezitten een eigen individualiteit, maar zij zijn één met de universele Ziel: het geheel is aanwezig in elk van de delen.

[hopper]

Even resumeren: Ammonius Saccas was eigenlijk de grondlegger van het neoplatonisme maar schreef zelf niks op.
Plotinus werkte het wel op schrift uit. En de tweede grondlegger van neoplatonisme was Origenes, een grote christelijke denker.

https://www.rd.nl/kerk-religie/origenes ... k-1.142140

De kerkvader Origenes (ca. 185-254) nam expliciet afstand van de gnostiek en wilde in lijn blijven met de apostolische leer van de kerk. Toch kwam hij tot veronderstellingen die met gnostische opvattingen verwant waren. Dat maakt zijn verhouding tot deze stroming dubbelzinnig.

Ondanks zijn nadrukkelijke distantie van de „ketters” zijn Origenes’ verkenningen van het christelijk geloof dikwijls verwant met die van de gnostici. Dat onderscheidt hem van kerkvader Irenaeus, die in 180 een werk tegen de gnostici schreef. „In Irenaeus’ eigen visie op het christelijk geloof is geen spoor-tje gnostiek te bekennen. Maar bij Origenes liggen de accenten anders. Niet dat hij welbewust van de gnostici heeft willen leren, maar omdat hij ademde in dezelfde intellectuele en geestelijke ruimte als de gnostici zijn bij hem soms soortgelijke veronderstellingen te vinden.”

Het christendom heeft wel degelijk (neo)platonische elementen. Maar al vroeg werden de diepzinnige inzichten verdrongen door de apostolische leer van de kerk.

Origenes voelde zich ook verwant met de gnostische visie op Jezus’ dood aan het kruis. „Origenes meent dat de prediking van de gekruisigde Christus bedoeld is voor beginnende of zwakke gelovigen die nog met „melk” moeten worden gevoed en nog niet toe zijn aan het vaste voedsel van de wijsheid die bestemd was voor hen die de apostel Paulus „volmaakten” noemt. De prediking van Christus als de Gekruisigde hoort volgens Origenes bij de eerste fase van het christelijk geloof, maar voor gevorderde ofwel volmaakte christenen geldt de prediking van Christus als de goddelijke Wijsheid en Logos, al mogen ook zij niet vergeten dat Hij ook gekruisigd is.”

Tja...

[peda]

Persoonlijk vind ik deze zoektocht naar de juiste en preciese invulling van de geloofsleer in de beginperiode van het christendom best wel interessant. Onder de vroege kerkvaders was het ook niet vanaf den beginnen volledige onderlinge koekoek-eenzang in opvatting. Marcion die de zuivere gnostiek onderwees, werd daarentegen wel degelijk als dissident in de geloofsleer beschouwd en bleef buiten de Kerk. Gnostiek en Kerkleer liepen niet het zelfde pad.

[hopper]

Dat is het mooie van internet, je kan naspeuringen naar religie/filosofie zelf doen. De Zoroastriërs hadden al hun goede god Ahura Mazda en een kracht uit de duisternis -Angra Mainyu-. Dat is een religie ca 1000 jaar of meer voor Chr. Het christendom is niet out of the blue ontstaan, maar heeft zijn wortels in vroegere religies. Plato op zijn beurt had ook weer kennis van het zoroastrische geloof, heeft daarop door ontwikkeld enz.

Het judaïsme heeft ook wortels in het zoroastrische geloof en zo hang alles aan elkaar vast. Bij de stichting van het christendom heeft Paulus een sterke invloed gehad. Later hebben de kerkvaders hun invloed laten gelden en zo iemand als Origenes is ergens in de 5e eeuw weer verketterd. Het christendom is er ook altijd op gebrand geweest om de wederopstanding als centraal punt te laten bestaan. Maar je raadt het al: de wederopstanding kwam voor de jaartelling ook al voor. Niks nieuws onder de zon dus.

Het blijkt ook dat de winnende godsdiensten de godsdiensten zijn die het meeste geweld hebben uitgeoefend. In onze contreien (Europa, de Amerika's en het midden oostengebied en Noord Afrika) hebben het christendom en de islam gewonnen. Als de Zoroastriërs wat agressiever waren geweest dan was het zoroastrische geloof nu mss een van de grootste religies geweest. Maar de insteek van hen was nu juist om het goede in je zelf te ontwikkelen.

[hopper]

https://www.theosofie.net/sunrise/sunri ... estra.html

De volgelingen van Zarathoestra geloven dat elk individu een microkosmos van de Grote Mens, van de Onmetelijke Wereld, is, die is voortgebracht met en bestaat uit dezelfde ‘combinatie van delen’. Uit de ‘eerste Intelligentie en de eerste Rede [Logos]’ ontstaan: een tweede Intelligentie of Geest; een Ziel of Verstand; en een lichaam.2 Deze veelvoudige verdeling herhaalt zich, weerspiegelt zich omlaag, van de goddelijke naar de geestelijke en naar de stoffelijke gebieden of werelden. Elk van deze – die niet is geschapen, maar ‘gerangschikt en gevormd’ door zijn meerdere – vormt zijn eigen lagere wereld. In de mens is het zijn bewuste ziel die, geplaatst tussen zijn hemelse intelligentie en zijn stoffelijke vorm, door het hogere wordt gevoed terwijl ze in en door het lagere functioneert.

Als je dit leest dan herken je de hypostasen van Plotinus er wel in. Alles is ontsprongen aan de Ene. De logos komen we ook bij het christendom weer tegen en de oude Grieken.

Maar om God te kennen, zeggen ze, moet men zichzelf kennen. Door het kleine te kennen zal men het grote kennen.

Jezus was dus niet de eerste die het "ken uzelf" uitsprak en de oude Grieken waren ook niet de eersten.
Het voert terug naar wijsheid die al bekend was toen er nog niet of nauwelijks schrift was. Men deed aan mondelinge overlevering.

[hopper]

http://nerdmigasphilosophy.blogspot.com ... tinus.html

Plotinus noemt een hoogste, volledig transcendente 'Ene', dat geen opdeling, meervoudigheid of onderscheid bevat. Het 'Ene' staat buiten alle categorieën van zijn en niet-zijn. Het concept "zijn" wordt door ons mensen afgeleid uit de dagelijks objecten van de menselijke ervaring, en is een attribuut van deze objecten, maar het oneindige, transcendente 'Ene' valt buiten bereik van deze dagelijkse objecten. Het 'Ene' kan niet een bestaand object zijn, noch de som zijn van alle bestaande dingen: het gaat vooraf aan alle bestaan. Er kunnen dus geen attributen aan het 'Ene' worden toegekend.

Ook gedachten kunnen niet aan het 'Ene' worden toegeschreven, omdat denken een onderscheid impliceert tussen de denker en datgene waarover deze denkt. Zelfs een zelf-reflecterende intelligentie moet wel dualiteit bevatten. Plotinus ontkent dat het 'Ene' over waarnemingsvermogen, zelfbewustzijn of enig handelingsvermogen beschikt, maar als we er toch op staan het 'Ene' verder te beschrijven kunnen we het 'Ene' een zuivere 'dynamis' ( potentialiteit) noemen, zonder welke niets kan bestaan. Soms vergelijkt Plotinus het 'Ene' met Het Licht, de Nous met de Zon, en de ziel met de Maan, die zijn licht van de zon ontvangt.

Het 'Ene' is de bron van de wereld - maar niet via enige handeling van al of niet gewilde schepping, omdat een handeling niet kan worden toegeschreven aan het onveranderlijke, onbeweeglijke, perfecte 'Ene'. Het "minder perfecte" moet noodzakelijkerwijs "uitstromen" uit het perfecte. Uiteindelijk stroomt al het bestaande dus uit het 'Ene' voort, in opeenvolgende fasen van meer naar mindere perfectie. Deze fasen zijn niet in de tijd gescheiden, maar doen zich voor als continue processen.

Daar waar het Christendom met zijn schepping uit het niets (creatio ex nihilo) aan God zorgvuldige beraadslaging en handelingen van een wil toeschrijft, is bij Plotinus de 'Emanatie' inherent aan het bestaan van het 'Ene'. Het 'Ene' wordt op geen enkele manier beïnvloed of verminderd door deze uitstromingen.

Hoewel het christendom God ook als de Ene beschouwt gaan de christenen er wel van uit dat er een persoonlijke, willende God is.
De God van de christenen kan dus niet de Ene zijn. De God van de christenen staat wat lager in de rangorde. Hij wilt iets buiten zichzelf.

De uitstromingen verliezen aan kracht naarmate ze verder van het 'Ene' afraken. Plotinus gebruikt de analogie van de Zon, die altijd maar doorgaat licht uit te stralen zonder aan kracht en helderheid in te boeten, of ook de reflectie in een spiegel, die op geen enkele wijze afbreuk doet aan het object dat gespiegeld wordt.

De eerste uitstroming is de nous (gedachte van de goddelijke geest, de levenskracht en orde van het universum). Het is de eerste 'Wil tot het Goede'. Het komt overeen met intuïtieve kennis. Het intellect is als het licht van de zee, het verlicht het Ene en is het middel waarmee het Ene zichzelf contempleert. Het Intellect is de bron en basis van de archetypen of platonische vormen, van materiële dingen. Gedachten en de objecten van gedachte worden verenigd in het Intellect, er is geen scheiding tussen subject en object, waarnemer en het waargenomene.

En dat blijkt uit deze tekst ook: de christelijke God is de eerste uitstroming (emanatie). De christelijke God is dan ook bereikbaar middels het intuïtieve denken als het 'zelf' wordt terug genomen. Het verklaart tevens de wij-vorm in Genesis.

Uit de nous komt de wereldziel voort. De Ziel komt overeen met rationeel en redenerend denken. Volgens Plotinus onderverdeelt in hoger en lager. De hogere en naar binnen kijkende Ziel, die kijkt naar het goddelijke door middel van het Intellect, en de lagere, naar buiten kijkende Ziel. Hij identificeert het lagere aspect van de wereldziel met de natuur. Uit de wereldziel komen de individuele menselijke zielen voort, en tenslotte op het laagste niveau de materie. Ondanks deze lage waardering van de materiële wereld benadrukt Plotinus de uiteindelijk goddelijke oorsprong van de materie, aangezien zij ook een uitstroming is van het 'Ene'.

In het plotinusiaanse denken is de ziel gelijk aan het 'zelf', waarbij onderscheid wordt gemaakt door het lagere zelf wat naar buiten kijkt en het hogere zelf wat naar binnen schouwt.

[hopper]

De sleutel tot de kosmogonie van Plotinus ligt in het begrijpen dat de 3 niveaus van de werkelijkheid, het Ene, het Intellect en de Ziel, logische opeenvolgingen of contemplatieniveaus zijn van een enkele, eeuwige werkelijkheid en niet een zich in de tijd ontwikkelende reeks. Tijd ontstaat alleen door het ontoereikende vermogen van de Natuur om het goddelijke te contempleren. Volgens Plotinus ontstaat tijd in de lagere orde van materieel bestaan omdat de Ziel, anders dan het Intellect, niet in staat is de vormen direct te contempleren, maar ze als gefragmenteerde objecten, waargenomen in opeenvolgende momenten, moet contempleren.

Het naar buiten kijkende zelf ziet tijd (het gekende) , het naar binnen kijkende zelf ziet tijdloosheid (de kenner)

Contemplatie is een ander woord voor schouwen, zien. Het schouwen zélf doet de objecten fragmenteren, maar de schouwer zelf is ongefragmenteerd: dat ben jij zelf in je diepste zelf. Daar komt er weer een stukje christendom bij. De Christus oordeelt niet, neemt geen maat en is dáárom ongefragmenteerd.

[chon]

Wat zijn" hypotasen"?

[Snelheid]

Wat zijn" hypotasen"?

Kijk in je woorden boek

[chon]

Wat zijn" hypotasen"?

Kijk in je woorden boek

Dat bedoelde ik niet.
Kan je mij zeggen wat je hier precies mee bedoeld?

[hopper]

https://www.civismundi.nl/?p=artikel&aid=5793

Camus voelt zich vooral betrokken bij het tweede deel van zijn exposé over Plotinos, dat over de weg naar het verloren thuisland van het Ene gaat en de extase van het vinden ervan. “Door een duik in zichzelf vat de Intelligentie zijn innerlijke rijkdom” (p 58). Het Ene wordt bereikt door naar binnen te bewegen via de ziel achter de fysische verschijnselen en de Intelligentie die de intermedair is tussen het Ene, de wereldziel die zich manifesteert in de verschijnselenwereld.

Deze intermediair zou men de gezamenlijke, innerlijke werking van dé Christus en de Heilige Geest kunnen noemen. Deze twee samen zijn werkzaamheden in de menselijke intelligentie, waar dé Christus meer het 'zien' is en de HG het 'weten'. Van het verloren thuisland van het Ene gaat een aantrekkingskracht uit. Of zoals Rumi zegt: Doe niet net of je een kaars bent, wees een mot, opdat je de smaak van het leven mag proeven en mag zien dat er gezag schuilt in dienstbaarheid.'

De val van de zielen uit de verbondenheid en eenheid komt volgens Plotinos voort uit blindheid en onwetendheid, met andere woorden uit gebrek aan bewustzijn. Dit is als het ware ‘verduisterd in de materie’, waarmee het lagere deel van de ziel is verbonden.

Gerichtheid op materie is verduistering. Het Licht schijnt in de duisternis, en de duisternis heeft hetzelve niet begrepen (Johannes1 meen ik uit mijn hoofd te weten)

Door het verlangen naar het mooie en uiteindelijk daar voorbij naar het Ene wordt de ziel naar zijn thuisland gedreven. “Verlangen is één willen worden” met wat men verlangt. Het is de liefde voor het mooie dat men mist, die wordt aangetrokken door het goede dat de bron van liefde is. Deze aantrekkingskracht geeft de ziel als het ware vleugels om zich te verheffen naar het mooie, het goede en uiteindelijk het Ene, hoger kan de ziel zich niet verheffen.

Dat is cryptisch omschreven: verlangen één te worden met wat men verlangt. Er kan dus een verlangen zijn naar iets wat men niet kent, maar toch in de mens aanwezig is.

De ziel kan alleen iets verlangen waarvan het reeds weet van heeft, waarvan het reeds iets in zich heeft. “God is immanent voor ons. Dat vraagt ons verlangen. Wij dragen in ons de drie niveaus van de hypostasen, want door innerlijke contemplatie bereiken wij extase en de eenheid met het Ene. Anderzijds is God bij Plotinos onmiskenbaar ook transcendent met betrekking tot andere wezens... [dus] immanent en transcendent in alle dingen… Hij is overal en nergens… mee verbonden.

God is in Platinos' beschouwingen zowel in ons als buiten ons.
Logisch, want als God alleen in 'mij' is dan kan hij niet ook in 'jou' zijn.

“Om God te bereiken moet de ziel tot zichzelf terug keren en in zichzelf duiken… en terugkeren naar zijn thuisland dat hij zich herinnert in een zekere rusteloosheid van de ziel… De volledige eenheid is de extase… Daar stopt Plotinos zijn reis… in een gevoel vervuld van goddelijkheid… doordrongen met licht, tegenover een wereld waarin de Intelligentie [de Geest, de Logos] ademt” (p 64).

“Daar is het dan mogelijk zowel hem als zichzelf te zien, voor zover we daar mogen zien: zichzelf, stralend, vol van het intelligibele licht, of liever het licht zelf, zuiver, gewichtsloos, zonder zwaarte, een god geworden of liever, een god zijnde… Het begrijpen van het Ene komt noch via kennis, noch via denken tot stand,… maar via een nabijzijn [parousia] dat kennis te boven gaat”

Johannes 10:30 Jezus: Ik en de Vader zijn één.

Plotinos richt zich tegen ‘irrationele verlossing’, die de menselijke deugd in diskrediet brengt ten opzichten van de willekeurige uitverkiezing door de goddelijke genade “Als je over God praat zonder waarachtige deugd is het slechts een woord” (II, 9, 15, p 66). Plotinos en zijn leerling Porphyrius bezingen de schoonheid van de schepping: “Kan men zich iets mooiers voorstellen dan de sterrenhemel?” (Porphyrius, p 68). Plotinos heeft gezwegen over het christendom. Zijn belangrijkste leerling Porphyrius, die volgens sommigen christen geweest zou zijn, heeft echter vijftien polemische boeken tegen de christenen geschreven, die in 448 zijn verbrand.

Dit verwijst naar een ambivalente houding tegenover het christendom. Mogelijk spraken de toenmalige christenen zonder waarachtige deugd over God? Plotinus zweeg en was mss zo verstandig om geen polemiek tegen de christenen te voeren.

Ieder mens is in wezen goddelijk. Dit is niet exclusief voorbehouden aan de goddelijke incarnatie in Jezus Christus. Ieder mens is een kind van God, een belichaming van het Ene en kan in principe als Christus worden.

Misschien zit hier de reden van de ambivalente houding tegen over de christenen. Niet alleen Jezus kon dé Christus worden, dat kunnen we allemaal! Christenen hebben nogal eens de neiging om Jezus te verheerlijken.

Deze neoplatoonse interpretatie van het christendom wijkt af van de canonieke christelijke leer. Deze interpretatie is meer consistent met de filosofie van Plotinos dan de orthodoxe theologie van Augustinus, die op bepaalde punten bijzonder onredelijk is. Dat geldt bijv. voor de willekeur van God volgens welke ongedoopte kinderen, als zondige wezens belast met de erfzonde, verdoemd zouden zijn.

Het christendom is niet intrinsiek verkeerd, dat zou een misvatting zijn. Maar we weten dat er stromingen binnen het christendom indoctrinerend zijn en ver van Jezus' leer afstaan. Wie beweert dat ongedoopten verdoemd zijn is misdadig bezig. Of bijvoorbeeld wie beweert dat mensen die zelfdoding plegen gedoemd zijn idem. Kerkleiders hebben nogal eens de neiging om op de troon van God plaats te nemen, trap er niet in.