Godinnenverering door onze voorouders

Benieuwd naar wat anderen denken en geloven? Christen of niet, bespreek het hier.
Moderatie: het moderatieteam
Forumregels
hier
> > Lees de regels goed door!

Moderatie: het moderatieteam
Gebruikersavatar
Petra
Berichten: 7580
Lid geworden op: 07 nov 2019, 02:55
Man/Vrouw: V
Locatie: Hanoi

Godinnenverering door onze voorouders

Bericht door Petra »

Dankzij archeologische vondsten wordt er steeds meer bekend over het vereren van Godinnen. Een interessant feit is dat er enorm veel materieel bewijs is (in de vorm van beeldjes) van vrouwelijke figuren, zelfs van rond de steentijd, maar geen enkele van mannelijke figuren.
Het zijn aanwijzingen dat het vereren van Godinnen, met name de Godin als Scheppende macht, Moeder en Vruchtbaarheidssymbool, ouder is dan God /Goden verering.

Helaas is er een nogal eenzijdig blikveld in onze geschiedenis geslopen, waardoor de verhoudingen nogal scheef zijn gegroeid en de Godin 🥰 van haar rechtmatige erepodium is gestoten...maar daar wordt aan gewerkt. :thumb1: :mrgreen:


DE-GODINNEN-VAN-DE-LAGE-LANDEN
In pre-Romeins Nederland, d.w.z. in de periode voorafgaand aan de Romeinse invasie in 57 v.Chr., werden naast goden ook godinnen vereerd. De Nederlandse onderzoekers hebben, wat de prehistorische religiebeleving in onze streken betreft, altijd vrij vanzelfsprekend meer aandacht gegeven aan de mannelijke goden dan aan de godinnen. Het is de vraag of dat wel terecht is.
In het onderhavige stuk zal ik een beeld proberen te schetsen van de godinnenverering zoals die in ons land bestaan heeft of moet hebben voor de komst van de Romeinen, en zoals die daarna, onder het Romeinse bewind, in een enigszins geromaniseerde vorm kon continueren.

De archeologische vondsten uit de Romeinse tijd

In het delta gebied van de Rijn, Maas, Waal, IJssel en Schelde, waartoe een groot deel van Nederland behoort en misschien wel heel Nederland gerekend moet worden, zijn veel altaarbeelden en terracotta beeldjes gevonden. De overgrote meerderheid van deze altaren en beeldjes is – vanwege de afbeelding of inscriptie – verbonden met de verering van een specifieke godin. Er zijn in deze twee categorieën vondsten relatief gezien weinig afbeeldingen of inscripties van mannelijke goden aangetroffen. Dat de overgrote meerderheid van deze vondsten godinnenafbeeldingen of -inscripties betreft is juist zo bijzonder omdat ze allen in dezelfde periode vervaardigd zijn, namelijk gedurende de Romeinse overheersing van ruwweg 150 tot 250 jaar na Christus. Hierdoor kunnen deze als een groep sterk aan elkaar verwante vondsten beschouwd worden, zonder allerlei kunstgrepen toe te hoeven passen.

Omdat op de altaarbeelden meestal nog een inscriptie geheel of gedeeltelijk te lezen valt, zijn we bekend met een flink aantal namen van inheemse godinnen. De bekendste is zonder meer Nehalennia, van wie op het strand bij het Zeeuwse Domburg in 1647 en niet ver daar vandaan op de bodem van de Oosterschelde bij Colijnsplaat in 1970/71 bij elkaar meer dan 200 altaarbeelden gevonden zijn. Maar er zijn ook veel andere godinnennamen bekend, die meestal slechts via één of enkele altaren aan ons is overgeleverd, waaronder Dea Arcanua, Dea Hurstrga, Dea Iseneucaega, Dea Sandraudiga en Dea Viradecdis, en diverse Matres benamingen, die vooral bekend zijn uit het Duitse Rijn- en Moezelgebied.
Alhoewel we ons hier beperken tot de vondsten op het Nederlandse grondgebied, moet er volledigheidshalve op gewezen worden dat ook buiten onze grenzen grote hoeveelheden van zowel altaarbeelden als terracotta beeldjes van godinnen zijn gevonden, die qua symboliek en afkomst nauw verbonden zijn met de Nederlandse vondsten.


De godin ouder dan de god

We hebben hierboven er al op gewezen dat de godinnenverering niet ophoudt bij de Nederlandse grens, en niet als een geïsoleerd fenomeen beschouwd moet worden. Het is zelfs zo dat de godinnenverering in Nederland pas echt op waarde geschat kan worden, als we deze proberen te begrijpen vanuit een veel bredere context dan tot nu toe het geval is geweest.
In de wetenschap bestaat nog geen overeenstemming over de aard van de vroegste vorm van religiebeleving van de mensheid.

Er is laatste decennia echter een groeiend aantal onderzoekers dat er wel van overtuigd is dat de godinnenreligie en -verering de oudste vorm van religie heeft vertegenwoordigd, en er dus al was voordat de landbouw werd uitgevonden. Volgens deze onderzoekers zijn juist de goden pas na de ontdekking van de landbouw onderdeel gaan uitmaken van de religiebeleving.
Ik vind de redeneringen van deze onderzoekers, die vaak heel degelijk onderbouwd wordt met archeologisch ‘bewijsmateriaal’, met psychologisch en sociaal inzicht in de menselijke natuur, en met mythologische kennis, een stuk aannemelijker. Zij proberen vaak een stap verder te gaan dan de pure materiële datering en classificering en te begrijpen welke betekenis een godinnenverering voor de toenmalige mens gehad moet hebben.

Marija Gimbutas heeft op basis van archeologische vondsten en interpretatie van symboliek laten zien dat in het ‘oude Europa’ de verering van de Godin centraal heeft gestaan, en dat deze pas door de opkomst en veroveringstochten van de Indo-Europese volkeren, die in de eerste plaats een hemelgod vereerden, werd verdrongen naar een ondergeschikte positie.

Gerda Lerner heeft de oude wortels van de godinnenverering bepleit op grond een schets van het ‘primitieve’ menselijke bestaan.
Maar daarnaast onderbouwt zij deze oude wortels van de godinnenverering door mythologische en archeologische ‘bewijzen’ met elkaar in verband te brengen. Zij wijst er op dat in vrijwel alle mythen, rituelen en scheppingsverhalen van het 4e millennium v.Chr de moedergodin centraal heeft gestaan, hetgeen ons legitimeert de betekenis daarvan terug te lezen in de archeologische vondsten.

Lerner stelt verder vast dat de maatschappelijke veranderingen zich afspiegelen in de religieontwikkeling en een duidelijk patroon laten zien. Belangrijke veranderingen zoals de introductie van de ploeg in de landbouw, het toenemende militarisme, de opkomst van het koningschap en de opkomst van de staat hebben hun weerslag gehad op de mythen. Dit patroon ziet er volgens haar ongeveer als volgt uit: de moedergodin werd, nadat zij lange tijd centraal had gestaan, geleidelijk gedevalueerd en de mannelijke zoon en consort van de godin kwam op en ging later domineren. Vervolgens versmolt hij met een stormgod tot een mannelijke scheppergod, die leiding gaf aan het pantheon van goden en godinnen. En overal waar zulke veranderingen hadden plaatsgevonden, ging de macht van de schepping en van de vruchtbaarheid over van de godin naar de god.
[modbreak Trajecto] De citaten komen uit:

DE GODINNEN VAN DE LAGE LANDEN
door Wim Bonis
Nooit te oud om te leren met gedachten te jongleren
@Possibilianism: comfortable with multiple ideas
Gaitema
Berichten: 13422
Lid geworden op: 07 mar 2013, 09:21
Man/Vrouw: M
Locatie: Ede

Re: Godinnenverering door onze voorouders

Bericht door Gaitema »

Zitten we alleen nog met onze bijbel. We beginnen met God bij Adam en Eva. De andere religies begonnen bij de opvolgers van Kaïn. De zondvloed kwam, het God geloof lag nog bij Noach, maar later moest het kennelijk weer opnieuw beginnen bij Abraham.
Nuchter gezegd, wij hebben de oudste God, maar het ging al snel mis met de eenheid binnen het geloof.
Maar de bijbel spreekt ook over goden. In Psalm 82 lezen we dat God gericht houdt te midden van de goden. Verder staat er in de Psalm dat wij goden zijn. Zonen van de Aller hoogsten.
https://www.statenvertaling.net/bijbel/psal/82.html
Ga niet de weg die je niets oplevert en je niet bevrijdt, omdat het niets is.
Gebruikersavatar
Petra
Berichten: 7580
Lid geworden op: 07 nov 2019, 02:55
Man/Vrouw: V
Locatie: Hanoi

Re: Godinnenverering door onze voorouders

Bericht door Petra »

Is er iemand die dit boek heeft gelezen of kent?

https://www.mens-en-cultuur-uitgevers.b ... -de-vrouw/
In den beginne schiep . . . de vrouw

Als we diep in de tijd afdalen dan zien we hier en daar vrouwen en godinnen met macht en invloed verschijnen. Die vrouwen waren de laatste resten van wat eens de periode was van de matriarchaten. Een periode die duizenden, misschien zelfs tienduizenden jaren heeft geduurd. Een periode waarin haar macht ongelimiteerd was, een periode waar de vrouwelijke dominantie vanzelfsprekend was. De macht en de kracht van de vrouw lag in de overdonderende mogelijkheid dat zij en zij alleen Leven kon geven. Bovendien bleek diezelfde vrouw dan ook nog in staat om dat prille Leven te voeden en te onderhouden. Mannen begrepen dat niet en vereerden dat vrouwelijke machtsprincipe als de Grote Godin, de Aardmoeder, de Grote Moeder, schepper van alle leven. Mannen maakten beelden van haar vrouwelijkheid en van haar moederschap. Honderden beelden en figurines zijn er gevonden, in bijna alle landen ter wereld, de jongste beeltenis 20 000 jaar oud, de oudste tot zelfs 800 000 jaar geleden. Hoe was het dan mogelijk dat er een tijd kwam dat de man de fakkel overnam en de vrouw naar het verdomhoekje verwees? Welke factoren maakten dat het matriarchaat - waarin geboden en verboden ontbraken, alles als gemeenschappelijk werd beschouwd, seks vanzelfsprekend was en niemand een claim op een ander kon leggen – werd vervangen door een patriarchaat, waar bezitsdrang en jaloezie door oorlog werden beslecht, seks onkuisheid werd en alles werd gereguleerd door een godsdienst van een dominante en ijverzuchtige mannelijke God? Dit boek geeft een overzicht van de geschiedenis van de vrouw, vooral in die culturen die van wezenlijk belang zijn geweest voor de huidige westerse mens: het oude Midden-Oosten, Indië, Egypte, de Kelten en Germanen, de Grieken en Romeinen alsook de verschillende monotheïstische godsdiensten (Jodendom, Christendom, Islam). Vrouwen zijn in geheel nog niet de gelijke van hun mannelijke opponenten. Zij worden nog steeds achtergesteld op tal van gebieden. De seculiere burgermaatschappij gaat voorop in een rehabilitatie van de vrouw. De auteur brengt met dit boek een apologie ter eerherstel van het vrouwelijke, eeuwenlang weggedrukt door het mannelijke!
Nooit te oud om te leren met gedachten te jongleren
@Possibilianism: comfortable with multiple ideas
Gebruikersavatar
callista
Berichten: 35552
Lid geworden op: 18 mar 2013, 16:37
Man/Vrouw: V

Re: Godinnenverering door onze voorouders

Bericht door callista »

Ik ken dat boek niet, maar heb net wel gelezen in de link waar het over gaat.... :thumb1:
Ooit was er wel een matriarchale samenleving, maar toen werd de patriarchale Man ten tonele gevoerd door de abrahamitische religies en werden de vrouwelijke beelden van Godinnen vernietigd...o.a. van Astarte....ze moesten verdwijnen....

Hier nog een aardige link
VROUWENGESCHIEDENIS IN BEELD

http://www.devrouwengeschiedenis.nl/page/3/
De beelden van vrouwelijke godinnen werden vernietigd en vervangen door afbeeldingen van goden.
De herinnering aan krachtige wijze vrouwen in de geschiedenis werd gewist.
In plaats daarvan kwamen standbeelden van machtige mannen die zichzelf als god zagen en zo eeuwig wilden voortleven
http://www.devrouwengeschiedenis.nl/vro ... geschrapt/
Gebruikersavatar
callista
Berichten: 35552
Lid geworden op: 18 mar 2013, 16:37
Man/Vrouw: V

Re: Godinnenverering door onze voorouders

Bericht door callista »

De Godin Astarte wordt nog genoemd in de Bijbel...o.a. hier:
Zo liep Salomo Astarte, de Godin der Sidoniërs achterna
1 Koningen 11:5.
Ze werd in Jeremiah ook wel de Koningin van de Hemel genoemd.
Gebruikersavatar
Petra
Berichten: 7580
Lid geworden op: 07 nov 2019, 02:55
Man/Vrouw: V
Locatie: Hanoi

Re: Godinnenverering door onze voorouders

Bericht door Petra »

callista schreef: 05 okt 2020, 12:04 De Godin Astarte wordt nog genoemd in de Bijbel...o.a. hier:
Zo liep Salomo Astarte, de Godin der Sidoniërs achterna
1 Koningen 11:5.
Ze werd in Jeremiah ook wel de Koningin van de Hemel genoemd.
Ja, die was me ook al opgevallen.
Hij werd dan ook niet voor niks zo wijs genoemd, denk ik dan.

Bedankt voor je links, interessant! ! :flower1:
Nooit te oud om te leren met gedachten te jongleren
@Possibilianism: comfortable with multiple ideas
Gebruikersavatar
Petra
Berichten: 7580
Lid geworden op: 07 nov 2019, 02:55
Man/Vrouw: V
Locatie: Hanoi

Re: Godinnenverering door onze voorouders

Bericht door Petra »

Wat een mooi project Callista!
Uitspraak gevonden in Thebe 14e eeuw voor Chr. lees ik. Vraag me af waar die uitspraak dan gevonden is.
Iemand enig idee?

http://www.devrouwengeschiedenis.nl/vro ... verbonden/
De mensen leefden in de natuur en waren daar afhankelijk van. Mensen wisten dat ze een onderdeel van de kringloop van het leven waren. Na de winter kwam de lente. Na de dood ging men mensen begraven en zo keerde de mens terug in de schoot van moeder aarde. De aarde werd als oermoeder gezien, de natuur werd aanbeden als oorsprong van het leven en het bestaan. Men aanbad godinnen.

Over de godin Isis wordt geschreven: In het begin was er Isis: oudste der Ouden, was Zij de Godin uit wie alle Worden verrees. Zij was de Grote Vrouwe, Meesteres der twee Landen van Egypte, Meesteres der Bescherming Meesteres van de Hemel, Meesteres van het Huis des Levens, Meesteres van het woord van God. Zij was uniek. In al Haar grote en prachtige werken was Zij een wijzer en voortreffelijker magïer dan elke andere Godheid. (Uitspraak gevonden in Thebe, Egypte, uit de veertiende eeuw v.Chr).
Nooit te oud om te leren met gedachten te jongleren
@Possibilianism: comfortable with multiple ideas
Gebruikersavatar
Petra
Berichten: 7580
Lid geworden op: 07 nov 2019, 02:55
Man/Vrouw: V
Locatie: Hanoi

Re: Godinnenverering door onze voorouders

Bericht door Petra »

Petra schreef: 04 okt 2020, 04:15 Dankzij archeologische vondsten wordt er steeds meer bekend over het vereren van Godinnen. Een interessant feit is dat er enorm veel materieel bewijs is (in de vorm van beeldjes) van vrouwelijke figuren, zelfs van rond de steentijd, maar geen enkele van mannelijke figuren.
Het zijn aanwijzingen dat het vereren van Godinnen, met name de Godin als Scheppende macht, Moeder en Vruchtbaarheidssymbool, ouder is dan God /Goden verering.

Helaas is er een nogal eenzijdig blikveld in onze geschiedenis geslopen, waardoor de verhoudingen nogal scheef zijn gegroeid en de Godin 🥰 van haar rechtmatige erepodium is gestoten...maar daar wordt aan gewerkt. :thumb1: :mrgreen:


DE-GODINNEN-VAN-DE-LAGE-LANDEN
In pre-Romeins Nederland, d.w.z. in de periode voorafgaand aan de Romeinse invasie in 57 v.Chr., werden naast goden ook godinnen vereerd. De Nederlandse onderzoekers hebben, wat de prehistorische religiebeleving in onze streken betreft, altijd vrij vanzelfsprekend meer aandacht gegeven aan de mannelijke goden dan aan de godinnen. Het is de vraag of dat wel terecht is.
In het onderhavige stuk zal ik een beeld proberen te schetsen van de godinnenverering zoals die in ons land bestaan heeft of moet hebben voor de komst van de Romeinen, en zoals die daarna, onder het Romeinse bewind, in een enigszins geromaniseerde vorm kon continueren.

De archeologische vondsten uit de Romeinse tijd

In het delta gebied van de Rijn, Maas, Waal, IJssel en Schelde, waartoe een groot deel van Nederland behoort en misschien wel heel Nederland gerekend moet worden, zijn veel altaarbeelden en terracotta beeldjes gevonden. De overgrote meerderheid van deze altaren en beeldjes is – vanwege de afbeelding of inscriptie – verbonden met de verering van een specifieke godin. Er zijn in deze twee categorieën vondsten relatief gezien weinig afbeeldingen of inscripties van mannelijke goden aangetroffen. Dat de overgrote meerderheid van deze vondsten godinnenafbeeldingen of -inscripties betreft is juist zo bijzonder omdat ze allen in dezelfde periode vervaardigd zijn, namelijk gedurende de Romeinse overheersing van ruwweg 150 tot 250 jaar na Christus. Hierdoor kunnen deze als een groep sterk aan elkaar verwante vondsten beschouwd worden, zonder allerlei kunstgrepen toe te hoeven passen.

Omdat op de altaarbeelden meestal nog een inscriptie geheel of gedeeltelijk te lezen valt, zijn we bekend met een flink aantal namen van inheemse godinnen. De bekendste is zonder meer Nehalennia, van wie op het strand bij het Zeeuwse Domburg in 1647 en niet ver daar vandaan op de bodem van de Oosterschelde bij Colijnsplaat in 1970/71 bij elkaar meer dan 200 altaarbeelden gevonden zijn. Maar er zijn ook veel andere godinnennamen bekend, die meestal slechts via één of enkele altaren aan ons is overgeleverd, waaronder Dea Arcanua, Dea Hurstrga, Dea Iseneucaega, Dea Sandraudiga en Dea Viradecdis, en diverse Matres benamingen, die vooral bekend zijn uit het Duitse Rijn- en Moezelgebied.
Alhoewel we ons hier beperken tot de vondsten op het Nederlandse grondgebied, moet er volledigheidshalve op gewezen worden dat ook buiten onze grenzen grote hoeveelheden van zowel altaarbeelden als terracotta beeldjes van godinnen zijn gevonden, die qua symboliek en afkomst nauw verbonden zijn met de Nederlandse vondsten.


De godin ouder dan de god

We hebben hierboven er al op gewezen dat de godinnenverering niet ophoudt bij de Nederlandse grens, en niet als een geïsoleerd fenomeen beschouwd moet worden. Het is zelfs zo dat de godinnenverering in Nederland pas echt op waarde geschat kan worden, als we deze proberen te begrijpen vanuit een veel bredere context dan tot nu toe het geval is geweest.
In de wetenschap bestaat nog geen overeenstemming over de aard van de vroegste vorm van religiebeleving van de mensheid.

Er is laatste decennia echter een groeiend aantal onderzoekers dat er wel van overtuigd is dat de godinnenreligie en -verering de oudste vorm van religie heeft vertegenwoordigd, en er dus al was voordat de landbouw werd uitgevonden. Volgens deze onderzoekers zijn juist de goden pas na de ontdekking van de landbouw onderdeel gaan uitmaken van de religiebeleving.
Ik vind de redeneringen van deze onderzoekers, die vaak heel degelijk onderbouwd wordt met archeologisch ‘bewijsmateriaal’, met psychologisch en sociaal inzicht in de menselijke natuur, en met mythologische kennis, een stuk aannemelijker. Zij proberen vaak een stap verder te gaan dan de pure materiële datering en classificering en te begrijpen welke betekenis een godinnenverering voor de toenmalige mens gehad moet hebben.

Marija Gimbutas heeft op basis van archeologische vondsten en interpretatie van symboliek laten zien dat in het ‘oude Europa’ de verering van de Godin centraal heeft gestaan, en dat deze pas door de opkomst en veroveringstochten van de Indo-Europese volkeren, die in de eerste plaats een hemelgod vereerden, werd verdrongen naar een ondergeschikte positie.

Gerda Lerner heeft de oude wortels van de godinnenverering bepleit op grond een schets van het ‘primitieve’ menselijke bestaan.
Maar daarnaast onderbouwt zij deze oude wortels van de godinnenverering door mythologische en archeologische ‘bewijzen’ met elkaar in verband te brengen. Zij wijst er op dat in vrijwel alle mythen, rituelen en scheppingsverhalen van het 4e millennium v.Chr de moedergodin centraal heeft gestaan, hetgeen ons legitimeert de betekenis daarvan terug te lezen in de archeologische vondsten.

Lerner stelt verder vast dat de maatschappelijke veranderingen zich afspiegelen in de religieontwikkeling en een duidelijk patroon laten zien. Belangrijke veranderingen zoals de introductie van de ploeg in de landbouw, het toenemende militarisme, de opkomst van het koningschap en de opkomst van de staat hebben hun weerslag gehad op de mythen. Dit patroon ziet er volgens haar ongeveer als volgt uit: de moedergodin werd, nadat zij lange tijd centraal had gestaan, geleidelijk gedevalueerd en de mannelijke zoon en consort van de godin kwam op en ging later domineren. Vervolgens versmolt hij met een stormgod tot een mannelijke scheppergod, die leiding gaf aan het pantheon van goden en godinnen. En overal waar zulke veranderingen hadden plaatsgevonden, ging de macht van de schepping en van de vruchtbaarheid over van de godin naar de god.
[modbreak Trajecto] De citaten komen uit:

DE GODINNEN VAN DE LAGE LANDEN
door Wim Bonis

Het ging hem om de naamsvermelding en hij heeft helemaal gelijk.. en nou valt het nog amper op... dus bij deze:
Wim Bonis: ik vond het een prachtartikel, en sorry dat ik alleen de link en niet je naam vermeld had. Meestal doe ik dat wel maar zal er zeker beter op gaan letten.
Leuk dat je je artikel op GG hebt zien staan. :flower1:
Nooit te oud om te leren met gedachten te jongleren
@Possibilianism: comfortable with multiple ideas