Kosmologie

Een algemene plek voor bespreken van alles dat niet past in een ander meer gespecialiseerd subforum.
Moderatie: het moderatieteam
Gebruikersavatar
Mart
Berichten: 9132
Lid geworden op: 10 aug 2016, 15:54
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door Mart »

hopper schreef: 14 dec 2020, 12:14 Vroeger heb ik geleerd dat zwarte gaten alles onverbiddelijk naar zich toetrekken, maar er moet ook straling zijn welke weer ontsnapt aan een zwart gat.
Hawkingstraling, wat je brengt bij de informatie paradox waar het pas echt interessant begint te worden.
Als je een ander volgt, zul je nooit jezelf vinden. (Krishnamurti)
peda
Berichten: 20461
Lid geworden op: 08 apr 2016, 09:51
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door peda »

Mart schreef: 14 dec 2020, 12:22
hopper schreef: 14 dec 2020, 12:14 Vroeger heb ik geleerd dat zwarte gaten alles onverbiddelijk naar zich toetrekken, maar er moet ook straling zijn welke weer ontsnapt aan een zwart gat.
Hawkingstraling, wat je brengt bij de informatie paradox waar het pas echt interessant begint te worden.
Bij mijn weten is de Hawkingstraling vooreerst nog een hypothese, omdat deze vorm van straling in de praktijk nog niet is waargenomen bij een zwart gat. Wanneer de meetinstrumenten in de toekomst beter zullen worden, kan de hypothese empirisch getoetst worden.
hopper
Berichten: 14441
Lid geworden op: 19 jan 2020, 17:06
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door hopper »

Mart schreef: 14 dec 2020, 12:22
hopper schreef: 14 dec 2020, 12:14 Vroeger heb ik geleerd dat zwarte gaten alles onverbiddelijk naar zich toetrekken, maar er moet ook straling zijn welke weer ontsnapt aan een zwart gat.
Hawkingstraling, wat je brengt bij de informatie paradox waar het pas echt interessant begint te worden.
Dan kom je op kwantumniveau uit waar weer andere wetten lijken te gelden.
Gebruikersavatar
Mart
Berichten: 9132
Lid geworden op: 10 aug 2016, 15:54
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door Mart »

peda schreef: 14 dec 2020, 12:29 Bij mijn weten is de Hawkingstraling vooreerst nog een hypothese, omdat deze vorm van straling in de praktijk nog niet is waargenomen bij een zwart gat. Wanneer de meetinstrumenten in de toekomst beter zullen worden, kan de hypothese empirisch getoetst worden.
Het is m.i. een sterke hypothese, maar uiteraard nog niet empirisch getoetst; hoewel de theorie al wel lijkt te werken bij sonische ''zwarte'' gaten, waar paren geluidsdeeltjes (analoog aan fononen) opduiken in de buurt van de horizon, zoals volgens Hawking vlakbij daadwerkelijke zwarte gaten plaatsvindt. De donkere band die te zien is aan beide kanten van de waarnemingshorizon is wellicht bewijs dat twee verschillende deeltjes zich op exact dezelfde tijd voortbewogen, hetgeen suggereert dat het opgeslokte deeltje verstrengeld is met het vrije deeltje.
Als je een ander volgt, zul je nooit jezelf vinden. (Krishnamurti)
Mullog
Berichten: 3785
Lid geworden op: 27 jan 2020, 20:01
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door Mullog »

De problemen om Hawkingstraling waar te nemen lijken mij van een dusdanige aard dat het een illusie is dat deze ooit met meetinstrumenten waarneembaar is. Dan zou je het massaverlies of de toename van temperatuur van een zwart gat moeten kunnen meten die veroorzaakt wordt door het ontstaan van virtuele deeltjes op de waarnemingshorizon van dat zwarte gat en dat lijkt mij praktisch onmogelijk. Misschien dat de mogelijkheid van het bestaan van Hawkingstraling experimenteel in een laboratorium aangetoond kan worden, maar daar heb je het dan wel zo'n beetje mee gehad.
Laatst gewijzigd door Mullog op 14 dec 2020, 17:33, 1 keer totaal gewijzigd.
Mullog
Berichten: 3785
Lid geworden op: 27 jan 2020, 20:01
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door Mullog »

Mart schreef: 14 dec 2020, 12:48 ...De donkere band die te zien is aan beide kanten van de waarnemingshorizon is wellicht bewijs dat twee verschillende deeltjes zich op exact dezelfde tijd voortbewogen, hetgeen suggereert dat het opgeslokte deeltje verstrengeld is met het vrije deeltje.
Je ziet niets aan de andere kant van de waarnemingshorizon, dus zeker geen donkere band aan beide kanten ervan. Daarom heet het waarnemingshorizon.
peda
Berichten: 20461
Lid geworden op: 08 apr 2016, 09:51
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door peda »

Mullog schreef: 14 dec 2020, 17:30 De problemen om Hawkingstraling waar te nemen lijken mij van een dusdanige aard dat het een illusie is dat deze ooit met meetinstrumenten waarneembaar is. Dan zou je het massaverlies of de toename van temperatuur van een zwart gat moeten kunnen meten die veroorzaakt wordt door het ontstaan van virtuele deeltjes op de waarnemingshorizon van dat zwarte gat en dat lijkt mij praktisch onmogelijk. Misschien dat het de mogelijkheid van het bestaan van Hawkingstraling experimenteel in een laboratorium aangetoond kan worden, maar daar heb je het dan wel zo'n beetje mee gehad.
Vergeet niet dat zulks voor het kunnen meten van gravitatie-"'golven"' tot zeer recentelijk ook gold. Ik denk eerder dat het met een tijdmachine terug naar de tijd van het leven van Jezus op aarde wat moeilijker is, maar zelfs daarover durf ik als niet-helderziende geen waarheidsuitspraken te doen.
Mullog
Berichten: 3785
Lid geworden op: 27 jan 2020, 20:01
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door Mullog »

peda schreef: 14 dec 2020, 17:36
Mullog schreef: 14 dec 2020, 17:30 De problemen om Hawkingstraling waar te nemen lijken mij van een dusdanige aard dat het een illusie is dat deze ooit met meetinstrumenten waarneembaar is. Dan zou je het massaverlies of de toename van temperatuur van een zwart gat moeten kunnen meten die veroorzaakt wordt door het ontstaan van virtuele deeltjes op de waarnemingshorizon van dat zwarte gat en dat lijkt mij praktisch onmogelijk. Misschien dat het de mogelijkheid van het bestaan van Hawkingstraling experimenteel in een laboratorium aangetoond kan worden, maar daar heb je het dan wel zo'n beetje mee gehad.
Vergeet niet dat zulks voor het kunnen meten van gravitatie-"'golven"' tot zeer recentelijk ook gold. Ik denk eerder dat het met een tijdmachine terug naar de tijd van het leven van Jezus op aarde wat moeilijker is, maar zelfs daarover durf ik als niet-helderziende geen waarheidsuitspraken te doen.
Het klopt dat dit voor gravitatiegolven ook onwaarschijnlijk leek en het toch gerealiseerd is. Maar het verschil dat ik zie is dat die golven hier passeren en we kunnen dus hier iets bouwen waarmee we dat passeren kunnen meten. Hawkingstraling is m.i. niet iets dat je als straling kunt herkennen als zijnde straling die hier arriveert vanaf de waarnemingshorizon van een zwart gat (hoewel het woordje straling in de naam dat wel suggereert) maar iets dat je alleen kunt meten door verandering in de massa of temperatuur van een zwart gat. Van temperatuur van een zwart gat weet ik niet of die überhaupt meetbaar is en de massabepaling vindt dusdanig grof plaats (op basis van bewegingen van andere massa's in de buurt van het gat) dat je daar dit soort subtiele veranderingen door Hawkingstraling volgens mij niet uit kunt halen. Hoe meet je massavermindering door Hawkingstraling van een zwart gat als daar nog hele sterren of moleculaire stofwolken in aan het storten zijn?
peda
Berichten: 20461
Lid geworden op: 08 apr 2016, 09:51
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door peda »

Mullog schreef: 14 dec 2020, 18:55
peda schreef: 14 dec 2020, 17:36
Mullog schreef: 14 dec 2020, 17:30 De problemen om Hawkingstraling waar te nemen lijken mij van een dusdanige aard dat het een illusie is dat deze ooit met meetinstrumenten waarneembaar is. Dan zou je het massaverlies of de toename van temperatuur van een zwart gat moeten kunnen meten die veroorzaakt wordt door het ontstaan van virtuele deeltjes op de waarnemingshorizon van dat zwarte gat en dat lijkt mij praktisch onmogelijk. Misschien dat het de mogelijkheid van het bestaan van Hawkingstraling experimenteel in een laboratorium aangetoond kan worden, maar daar heb je het dan wel zo'n beetje mee gehad.
Vergeet niet dat zulks voor het kunnen meten van gravitatie-"'golven"' tot zeer recentelijk ook gold. Ik denk eerder dat het met een tijdmachine terug naar de tijd van het leven van Jezus op aarde wat moeilijker is, maar zelfs daarover durf ik als niet-helderziende geen waarheidsuitspraken te doen.
Het klopt dat dit voor gravitatiegolven ook onwaarschijnlijk leek en het toch gerealiseerd is. Maar het verschil dat ik zie is dat die golven hier passeren en we kunnen dus hier iets bouwen waarmee we dat passeren kunnen meten. Hawkingstraling is m.i. niet iets dat je als straling kunt herkennen als zijnde straling die hier arriveert vanaf de waarnemingshorizon van een zwart gat (hoewel het woordje straling in de naam dat wel suggereert) maar iets dat je alleen kunt meten door verandering in de massa of temperatuur van een zwart gat. Van temperatuur van een zwart gat weet ik niet of die überhaupt meetbaar is en de massabepaling vindt dusdanig grof plaats (op basis van bewegingen van andere massa's in de buurt van het gat) dat je daar dit soort subtiele veranderingen door Hawkingstraling volgens mij niet uit kunt halen. Hoe meet je massavermindering door Hawkingstraling van een zwart gat als daar nog hele sterren of moleculaire stofwolken in aan het storten zijn?
Hallo Mullog,

Het antwoord of Hawking -"'straling"' tot in alle eeuwigheid niet waarneembaar zal blijken te zijn, is per heden gewoon niet te leveren. Zelf ben ik ook geen helderziende, maar ik kijk wel naar de ontwikkelingen van verleden naar heden. Zo'n 150 jaren geleden, wist bijvoorbeeld niemand van het bestaan van de gravitatie "' golven "' noch van de vermoedelijke ongekende mogelijkheden voor nieuw weten door daar gebruik van te maken. Het gaat altijd zo dat fundamenteel wetenschappelijk onderzoek het eerst plaats vindt waarna vervolgens een tijd later de praktische toepassingsmogelijkheden beschikbaar komen. ZWO gaat vooraf aan de techniek die weer op ZWO gebaseerd is. Of bij deze cascade ooit niet te overbruggen grenzen worden bereikt, ik weet het niet, maar tot dusverre waren er nog geen grenzen.
hopper
Berichten: 14441
Lid geworden op: 19 jan 2020, 17:06
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door hopper »

https://www.scientias.nl/jupiter-en-sat ... te-liggen/

De buren zijn ook interessant de komende dagen.
Op maandagavond 21 december staan Jupiter en Saturnus het dichtst bij elkaar. Maar het spektakel zal al in de komende dagen aan de nachtelijke hemel te bewonderen zijn. De dagen vóór de dichtste nadering is namelijk al te zien hoe de twee planeten naar elkaar toe bewegen. Na de 21e is bovendien te aanschouwen hoe de afstand tussen de gasreuzen weer groter wordt.
Het is dus zeker aan te raden om de komende week eens een blik naar boven te werpen. Want het verschijnsel kun je gewoon zonder speciale apparatuur bezichtigen. “Je kunt het beste ’s avonds tussen 17.30 en 18.00 naar de zuidwestelijke hemel kijken,” adviseert Marc van der Sluys van hemel.waarnemen.com. Kort daarvoor is het nog licht en rond 19.00 gaat het tweetal alweer onder.
Je hoeft je bed er niet voor uit. In Nederland dan.
De eerst volgende mogelijkheid om de twee planeten op nauwe afstand van elkaar te zien schitteren, duurt nog even, al hoeven we er gelukkig niet weer 800 jaar op te wachten. De volgende nauwe conjunctie vindt namelijk ‘al’ op 15 maart 2080 plaats. Dat zullen sommigen van ons dus nog meemaken!
Dan ben ik dik over de 100, dus ik denk dat mijn ogen dan verder zijn achteruit gegaan. Maar wie weet!
Gebruikersavatar
Mart
Berichten: 9132
Lid geworden op: 10 aug 2016, 15:54
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door Mart »

Mullog schreef: 14 dec 2020, 17:32
Mart schreef: 14 dec 2020, 12:48 ...De donkere band die te zien is aan beide kanten van de waarnemingshorizon is wellicht bewijs dat twee verschillende deeltjes zich op exact dezelfde tijd voortbewogen, hetgeen suggereert dat het opgeslokte deeltje verstrengeld is met het vrije deeltje.
Je ziet niets aan de andere kant van de waarnemingshorizon, dus zeker geen donkere band aan beide kanten ervan. Daarom heet het waarnemingshorizon.
We hebben het uiteraard niet over echte zwarte gaten (zou niet weten hoe men zwarte gaten in een laboratorium zou kunnen creëren), maar over sonische ''zwarte'' gaten. Daar kun je gewoon alles zien, omdat we het hebben over paren geluidsdeeltjes die slechts analoog zijn aan fotonen bij een werkelijk zwart gat. Het is een interessant experiment en als er iets op korte termijn in de praktijk zou kunnen worden getoond gerelateerd aan Hawkingstraling (waarnaar gevraagd werd), dan vrees ik dat dit soort experimenten voorlopig het beste is dat we hebben.
peda schreef: 14 dec 2020, 19:50 Het antwoord of Hawking -"'straling"' tot in alle eeuwigheid niet waarneembaar zal blijken te zijn, is per heden gewoon niet te leveren.
Dat Hawkingstraling niet rechtstreeks waarneembaar is, klopt natuurlijk vooralsnog. Maar wellicht is er een methode het indirect waar te nemen, aangezien de temperatuur zal stijgen naarmate een zwart gat kleiner wordt in massa en de kleinste zwarte gaten de hoogste temperaturen zullen hebben, waardoor ze hun energie sneller zullen verliezen. Indien de massa uiteindelijk 0 is, zal een explosie van gammastralen zichtbaar moeten zijn. Zogauw de kleinste zwarte gaten exploderen, zal dat een indirect bewijs leveren voor Hawkingstraling, niet? Maar goed, tijd zal het zeggen. Hawkingstraling komt in ieder geval perfect overeen met de wetten van de kwantummechanica en niet veel zullen aan het bestaan ervan twijfelen, al ben ik overigens zelf absoluut geen expert op dat specifieke gebied. Misschien dat jij dat wel bent. In dat geval ben ik zeer benieuwd naar je bijdragen. Met name de informatieparadox boeit me de laatste tijd enorm.
Als je een ander volgt, zul je nooit jezelf vinden. (Krishnamurti)
Gebruikersavatar
Petra
Berichten: 7580
Lid geworden op: 07 nov 2019, 02:55
Man/Vrouw: V
Locatie: Hanoi

Re: Kosmologie

Bericht door Petra »

Mullog schreef: 14 dec 2020, 07:39
hopper heeft het over "tijdruimte die zelfs in de spin van een zwart gat schijnt te kunnen draaien". Volgens mij bedoelt hij daar Frame Dragging mee, het effect dat niet alleen ruimte door massa gekromd wordt maar dat er bij een draaiende massa (¨de spin van een zwart gat") er ook een soort van draaikolk effect ontstaat. Men probeert dat experimenteel aan te tonen maar dat is nog niet met 100% zekerheid gelukt, zie bijvoorbeeld Eerste helft Einstein-test geslaagd

Wat jij bedoelt is dat de rotatiesnelheid van sterrenstelsels zo hoog is dat de sterren die erin roteren feitelijk uit het stelsel geslingerd zouden moeten worden omdat de zichtbare massa van sterrenstelsels te klein is om deze vast te houden. De oplossing die men daarvoor suggereert is dat er meer massa in het sterrenstelsel aanwezig is dan er gezien wordt (de tot op heden alleen theoretisch bestaande Donkere Materie). Dat is wat anders en er zijn ook mogelijk andere verklaringen voor dat fenomeen zoals bijvoorbeeld dat de zwaartekracht anders werkt over grote afstanden.
Klopt, ik bedoelde idd. je tweede alinea.
:thumb1:
Thanks! :flower1:
Laatst gewijzigd door Petra op 15 dec 2020, 02:42, 1 keer totaal gewijzigd.
Nooit te oud om te leren met gedachten te jongleren
@Possibilianism: comfortable with multiple ideas
Gebruikersavatar
Petra
Berichten: 7580
Lid geworden op: 07 nov 2019, 02:55
Man/Vrouw: V
Locatie: Hanoi

Re: Kosmologie

Bericht door Petra »

Voor de geïnteresseerden: Een hele serie met o.a. uitleg over zwarte gaten van de *The Quantum Universe site.
: https://www.quantumuniverse.nl/serie/zwarte-gaten.


Wat betreft de informatieparadox is de Fuzzballs theorie wel een aardige.
https://www.quantumuniverse.nl/zwarte-g ... -fuzzballs
Een wellicht minder extreme oplossing voor de informatieparadox ligt in het idee van fuzzballs dat afkomstig is van de Indiase natuurkundige Samir Mathur. Zijn idee is gebaseerd op de snaartheorie, een van de weinige theorieën die erin slaagt om de relativiteitstheorie en de quantummechanica in zich te verenigen. In de snaartheorie zijn de elementaire bouwstenen van het heelal geen puntvormige deeltjes maar kleine trillende snaartjes. Het idee van Mathur is dat zwarte gaten niets anders zijn dan wazige kluwens van dergelijke snaren – kluwens die zo groot zijn dat ze het gehele gebied binnen de horizon vullen. De Hawkingstraling kan dan omschreven worden als het ‘afbreken’ van kleine stukjes snaar van deze kluwen. Mathur kon vanuit deze aanname aantonen dat de straling van een zwart gat inderdaad vrijwel thermisch is, maar dat er wel degelijk informatie met de straling mee naar buiten komt.

Dezelfde fuzzballs geven ook direct een mogelijk antwoord op onze tweede vraag: wat zijn de microscopische toestanden van zwarte gaten? In Mathurs beeld zijn die microscopische toestanden de verschillende manieren waarop de snaarkluwen ‘opgerold’ kan zijn. Een berekening toont aan dat in eenvoudige gevallen vanuit dit aantal manieren inderdaad de mysterieuze entropie van zwarte gaten verklaard kan worden.

*
The Quantum Universe is een populairwetenschappelijke website over natuurkunde.

De website is een initiatief van het Delta Institute for Theoretical Physics, het overkoepelende instituut voor theoretische natuurkunde van de universiteiten van Amsterdam, Leiden en Utrecht.
Nooit te oud om te leren met gedachten te jongleren
@Possibilianism: comfortable with multiple ideas
Gebruikersavatar
Petra
Berichten: 7580
Lid geworden op: 07 nov 2019, 02:55
Man/Vrouw: V
Locatie: Hanoi

Re: Kosmologie

Bericht door Petra »

peda schreef: 14 dec 2020, 19:50
Hallo Mullog,

Het antwoord of Hawking -"'straling"' tot in alle eeuwigheid niet waarneembaar zal blijken te zijn, is per heden gewoon niet te leveren.
Er is een in principe mogelijkheid; na de "Pagetijd".

30 oktober 2020: https://www.quantumuniverse.nl/hawkings ... formatie-2
Een ‘jong’ zwart gat gaat over in een ‘oud’ zwart gat als de zogenaamde Pagetijd is bereikt, grofweg halverwege de totale leeftijd van het zwarte gat. Op dat moment gebeurt er iets belangrijks. Don Page merkte op (in dit artikel) dat tot aan de Pagetijd (die natuurlijk pas later naar hem vernoemd werd) de grootste hoeveelheid informatie zich in het zwarte gat zelf moet bevinden. Op de Pagetijd verandert dat. De informatie begint het zwarte gat uit te sijpelen!

Dat kan doordat de Hawkingstraling die uit het zwarte gat komt na de Pagetijd, dus bij een oud zwart gat, informatie draagt door middel van verstrengeling met eerder uitgezonden Hawkingstraling. Door deze straling te verzamelen kun je, in principe, informatie herleiden over wat er ooit in het zwarte gat is gevallen.

Laat ik dat verduidelijken. Stel: je wilt precies weten hoe een zwart gat gevormd is. Dan moet je vanaf de geboorte van het zwarte gat alle Hawkingstraling opvangen. Totdat de Pagetijd is bereikt, heb je in feite niets aan die Hawkingstraling. Na de Pagetijd blijkt nieuw opgevangen Hawkingstraling verstrengeld te zijn met eerder – dus ook vóór de Pagetijd – uitgezonden Hawkingstraling. Die ‘verstrengeling’ houdt in dat een vroeg uitgezonden deeltje en een laat uitgezonden deeltje samen een heel klein beetje informatie bevatten – al is het niet mogelijk om die informatie af te lezen uit een van de deeltjes afzonderlijk. Wanneer het zwarte gat helemaal is verdampt, kun je uit de verstrengeling van alle deeltjes samen in principe afleiden wat het zwarte gat heeft gevormd en wat er ooit met het zwarte gat is gebeurd. Ik benadruk hier in principe, omdat dit makkelijker gezegd is dan gedaan. Zelfs als je al in staat bent alle straling op te vangen en ergens op te slaan, is het verre van duidelijk hoe je te werk moet gaan om het decoderen te beginnen.
Nooit te oud om te leren met gedachten te jongleren
@Possibilianism: comfortable with multiple ideas
Mullog
Berichten: 3785
Lid geworden op: 27 jan 2020, 20:01
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door Mullog »

Petra schreef: 15 dec 2020, 02:48
peda schreef: 14 dec 2020, 19:50
Hallo Mullog,

Het antwoord of Hawking -"'straling"' tot in alle eeuwigheid niet waarneembaar zal blijken te zijn, is per heden gewoon niet te leveren.
Er is een in principe mogelijkheid; na de "Pagetijd".

30 oktober 2020: https://www.quantumuniverse.nl/hawkings ... formatie-2
Een ‘jong’ zwart gat gaat over in een ‘oud’ zwart gat als de zogenaamde Pagetijd is bereikt, grofweg halverwege de totale leeftijd van het zwarte gat. Op dat moment gebeurt er iets belangrijks. Don Page merkte op (in dit artikel) dat tot aan de Pagetijd (die natuurlijk pas later naar hem vernoemd werd) de grootste hoeveelheid informatie zich in het zwarte gat zelf moet bevinden. Op de Pagetijd verandert dat. De informatie begint het zwarte gat uit te sijpelen!

Dat kan doordat de Hawkingstraling die uit het zwarte gat komt na de Pagetijd, dus bij een oud zwart gat, informatie draagt door middel van verstrengeling met eerder uitgezonden Hawkingstraling. Door deze straling te verzamelen kun je, in principe, informatie herleiden over wat er ooit in het zwarte gat is gevallen.

Laat ik dat verduidelijken. Stel: je wilt precies weten hoe een zwart gat gevormd is. Dan moet je vanaf de geboorte van het zwarte gat alle Hawkingstraling opvangen. Totdat de Pagetijd is bereikt, heb je in feite niets aan die Hawkingstraling. Na de Pagetijd blijkt nieuw opgevangen Hawkingstraling verstrengeld te zijn met eerder – dus ook vóór de Pagetijd – uitgezonden Hawkingstraling. Die ‘verstrengeling’ houdt in dat een vroeg uitgezonden deeltje en een laat uitgezonden deeltje samen een heel klein beetje informatie bevatten – al is het niet mogelijk om die informatie af te lezen uit een van de deeltjes afzonderlijk. Wanneer het zwarte gat helemaal is verdampt, kun je uit de verstrengeling van alle deeltjes samen in principe afleiden wat het zwarte gat heeft gevormd en wat er ooit met het zwarte gat is gebeurd. Ik benadruk hier in principe, omdat dit makkelijker gezegd is dan gedaan. Zelfs als je al in staat bent alle straling op te vangen en ergens op te slaan, is het verre van duidelijk hoe je te werk moet gaan om het decoderen te beginnen.
En hoe stel je dat voor? Dat we met terugwerkende kracht alle Hawkingstraling van een zwart gat ergens bewaren. Dat is zelfs in principe niet mogelijk :lol:
Gebruikersavatar
Mart
Berichten: 9132
Lid geworden op: 10 aug 2016, 15:54
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door Mart »

Mullog schreef: 15 dec 2020, 07:16 En hoe stel je dat voor? Dat we met terugwerkende kracht alle Hawkingstraling van een zwart gat ergens bewaren. Dat is zelfs in principe niet mogelijk :lol:
Petra - of eigenlijk de link van Petra - heeft het niet over het daawerkelijk in de praktijk verzamelen van info, maar om het principe dat kwantum-informatie niet verloren kan gaan te combineren met Hawkingstraling (waar het lijkt dat er kwantum-informatie verloren gaat). Deze ogenschijnlijke contradictie levert een bijzonder interessante discussie op tussen experts waarbij eveneens Gerard 't Hooft betrokken is.
Laatst gewijzigd door Mart op 15 dec 2020, 11:57, 1 keer totaal gewijzigd.
Als je een ander volgt, zul je nooit jezelf vinden. (Krishnamurti)
peda
Berichten: 20461
Lid geworden op: 08 apr 2016, 09:51
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door peda »

Mart schreef: 14 dec 2020, 21:41
peda schreef: 14 dec 2020, 19:50 Het antwoord of Hawking -"'straling"' tot in alle eeuwigheid niet waarneembaar zal blijken te zijn, is per heden gewoon niet te leveren.
Dat Hawkingstraling niet rechtstreeks waarneembaar is, klopt natuurlijk vooralsnog. Maar wellicht is er een methode het indirect waar te nemen, aangezien de temperatuur zal stijgen naarmate een zwart gat kleiner wordt in massa en de kleinste zwarte gaten de hoogste temperaturen zullen hebben, waardoor ze hun energie sneller zullen verliezen. Indien de massa uiteindelijk 0 is, zal een explosie van gammastralen zichtbaar moeten zijn. Zogauw de kleinste zwarte gaten exploderen, zal dat een indirect bewijs leveren voor Hawkingstraling, niet? Maar goed, tijd zal het zeggen. Hawkingstraling komt in ieder geval perfect overeen met de wetten van de kwantummechanica en niet veel zullen aan het bestaan ervan twijfelen, al ben ik overigens zelf absoluut geen expert op dat specifieke gebied. Misschien dat jij dat wel bent. In dat geval ben ik zeer benieuwd naar je bijdragen. Met name de informatieparadox boeit me de laatste tijd enorm.
Hallo Mart,

Neen een Hawking expert ben ik zeker niet. Een zwart gat is voor mij nog steeds een black-box en wat zich in het innerlijk van een zwart gat afspeelt, wordt theoretisch via modellen bestudeerd. Maar zoals bekend is een model niet veel meer dan een benadering van een mogelijke realiteit. Denk ook maar aan de interessante hypothetische door zwaartekracht-effecten gevormde "" wormgaten "' . Kan daar de mens met behoud van zijn lichamelijke en dus ook geestelijke eigenschappen wel met een stoffelijk ruimteschip ""doorheen "' reizen. Is het finaal begrijpen van een zwart gat wel mogelijk met de huidige stand van wetenschap of moet voor het kunnen begrijpen teruggevallen worden op de of een per heden nog onbekende "" unificatie "" theorie. Het Zwarte Gat behoort per heden nog grotendeels tot een Mysterie binnen deze kosmos.
Mullog
Berichten: 3785
Lid geworden op: 27 jan 2020, 20:01
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door Mullog »

Mart schreef: 15 dec 2020, 11:55
Mullog schreef: 15 dec 2020, 07:16 En hoe stel je dat voor? Dat we met terugwerkende kracht alle Hawkingstraling van een zwart gat ergens bewaren. Dat is zelfs in principe niet mogelijk :lol:
Petra - of eigenlijk de link van Petra - heeft het niet over het daawerkelijk in de praktijk verzamelen van info, maar om het principe dat kwantum-informatie niet verloren kan gaan te combineren met Hawkingstraling (waar het lijkt dat er kwantum-informatie verloren gaat). Deze ogenschijnlijke contradictie levert een bijzonder interessante discussie op tussen experts waarbij eveneens Gerard 't Hooft betrokken is.
Wat ik iedere keer probeer aan te geven is dat noch op dit moment noch in de (verre) toekomst ik ook maar enige praktische manier zie waarop je wat dan ook kunt meten van de effecten waarover hier nu gesproken wordt. Meer niet.

N.B. ook niet als je rekening houdt met wat voor technologisch moois er allemaal wel niet verzonnen kan worden in de (verre) toekomst.
Gebruikersavatar
Mart
Berichten: 9132
Lid geworden op: 10 aug 2016, 15:54
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door Mart »

Mullog schreef: 15 dec 2020, 12:43
Mart schreef: 15 dec 2020, 11:55 Petra - of eigenlijk de link van Petra - heeft het niet over het daawerkelijk in de praktijk verzamelen van info, maar om het principe dat kwantum-informatie niet verloren kan gaan te combineren met Hawkingstraling (waar het lijkt dat er kwantum-informatie verloren gaat). Deze ogenschijnlijke contradictie levert een bijzonder interessante discussie op tussen experts waarbij eveneens Gerard 't Hooft betrokken is.
Wat ik iedere keer probeer aan te geven is dat noch op dit moment noch in de (verre) toekomst ik ook maar enige praktische manier zie waarop je wat dan ook kunt meten van de effecten waarover hier nu gesproken wordt. Meer niet.

N.B. ook niet als je rekening houdt met wat voor technologisch moois er allemaal wel niet verzonnen kan worden in de (verre) toekomst.
Dat lijkt me te snel gesteld. Indien een zwart gat massa verliest door Hawkingstraling en de massa uiteindelijk 0 is, zal een plotselinge toename en een uiteindelijke explosie van gammastralen zichtbaar moeten zijn, wat een indirect bewijs levert voor Hawkingstraling. Wellicht dat er oude kleine zwarte gaten zijn die sinds hun ontstaan reeds zover zijn geslonken dat in de nabije toekomst zulke explosies plaatsvinden. Of wellicht dat er een andere methode wordt gevonden waarmee in de praktijk Hawkingstraling kan worden aangetoond -- de wetenschap vordert snel en kent zeer onverwachte sprongen.
Als je een ander volgt, zul je nooit jezelf vinden. (Krishnamurti)
Gebruikersavatar
Mart
Berichten: 9132
Lid geworden op: 10 aug 2016, 15:54
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door Mart »

peda schreef: 15 dec 2020, 11:56 Hallo Mart,

Neen een Hawking expert ben ik zeker niet. Een zwart gat is voor mij nog steeds een black-box en wat zich in het innerlijk van een zwart gat afspeelt, wordt theoretisch via modellen bestudeerd. Maar zoals bekend is een model niet veel meer dan een benadering van een mogelijke realiteit. Denk ook maar aan de interessante hypothetische door zwaartekracht-effecten gevormde "" wormgaten "' . Kan daar de mens met behoud van zijn lichamelijke en dus ook geestelijke eigenschappen wel met een stoffelijk ruimteschip ""doorheen "' reizen. Is het finaal begrijpen van een zwart gat wel mogelijk met de huidige stand van wetenschap of moet voor het kunnen begrijpen teruggevallen worden op de of een per heden nog onbekende "" unificatie "" theorie. Het Zwarte Gat behoort per heden nog grotendeels tot een Mysterie binnen deze kosmos.
Zit me net te bedenken dat Kwantummechanica het breken van de causaliteit per definitie tegengaat en dat Hawkingstraling een gevolg zou zijn. Zou Hawkingstraling dan niet eveneens een gevolg moeten zijn van het verbuigen van ruimtetijd bij de Alcubierre drive waar we het recentelijk nog over hadden, zoals eveneens hier op pagina 1410 onder 4.1 wordt verondersteld? Weet jij of Bonjour dat misschien?
Als je een ander volgt, zul je nooit jezelf vinden. (Krishnamurti)
Gebruikersavatar
Petra
Berichten: 7580
Lid geworden op: 07 nov 2019, 02:55
Man/Vrouw: V
Locatie: Hanoi

Re: Kosmologie

Bericht door Petra »

Mullog schreef: 15 dec 2020, 07:16
En hoe stel je dat voor? Dat we met terugwerkende kracht alle Hawkingstraling van een zwart gat ergens bewaren. Dat is zelfs in principe niet mogelijk :lol:
Ik schreef er dan ook bij: in principe.
Maar zie Mart 't :thumb1: verwoorden.
Nooit te oud om te leren met gedachten te jongleren
@Possibilianism: comfortable with multiple ideas
Mullog
Berichten: 3785
Lid geworden op: 27 jan 2020, 20:01
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door Mullog »

Petra schreef: 16 dec 2020, 01:07
Mullog schreef: 15 dec 2020, 07:16
En hoe stel je dat voor? Dat we met terugwerkende kracht alle Hawkingstraling van een zwart gat ergens bewaren. Dat is zelfs in principe niet mogelijk :lol:
Ik schreef er dan ook bij: in principe.
Maar zie Mart 't :thumb1: verwoorden.
Ik vind het allemaal prima. Momenteel is het dichtstbijzijnde zwarte gat slechts 1.000 lichtjaar hier vandaan. Veel succes.
peda
Berichten: 20461
Lid geworden op: 08 apr 2016, 09:51
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door peda »

Mart schreef: 16 dec 2020, 00:17
peda schreef: 15 dec 2020, 11:56 Hallo Mart,

Neen een Hawking expert ben ik zeker niet. Een zwart gat is voor mij nog steeds een black-box en wat zich in het innerlijk van een zwart gat afspeelt, wordt theoretisch via modellen bestudeerd. Maar zoals bekend is een model niet veel meer dan een benadering van een mogelijke realiteit. Denk ook maar aan de interessante hypothetische door zwaartekracht-effecten gevormde "" wormgaten "' . Kan daar de mens met behoud van zijn lichamelijke en dus ook geestelijke eigenschappen wel met een stoffelijk ruimteschip ""doorheen "' reizen. Is het finaal begrijpen van een zwart gat wel mogelijk met de huidige stand van wetenschap of moet voor het kunnen begrijpen teruggevallen worden op de of een per heden nog onbekende "" unificatie "" theorie. Het Zwarte Gat behoort per heden nog grotendeels tot een Mysterie binnen deze kosmos.
Zit me net te bedenken dat Kwantummechanica het breken van de causaliteit per definitie tegengaat en dat Hawkingstraling een gevolg zou zijn. Zou Hawkingstraling dan niet eveneens een gevolg moeten zijn van het verbuigen van ruimtetijd bij de Alcubierre drive waar we het recentelijk nog over hadden, zoals eveneens hier op pagina 1410 onder 4.1 wordt verondersteld? Weet jij of Bonjour dat misschien?
Hallo Mart,

Naar mijn weten vindt de Hawking "" straling "' plaats "" IN "" de ruimte/ tijd, terwijl dat bij de Alcubierre gedachten nu juist niet het geval is. Hawkingstraling ontstaat volgens mij doordat een deeltje zich splitst in 2 met elkaar verstrengelde deeltjes waarvan er eentje aan het zwarte gat kan ontsnappen en het andere verstrengelde deeltje deel blijft uitmaken van het zwarte gat. ( in Jip en Janneke ). Het ontsnapte deeltje levert dan de Hawkingstraling met verstrengelde informatie. Boeiend maar zeer lastig te begrijpen thema. Wie een andere visie heeft, gaarne vermelding daarvan.
Mullog
Berichten: 3785
Lid geworden op: 27 jan 2020, 20:01
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door Mullog »

peda schreef: 16 dec 2020, 10:39
Mart schreef: 16 dec 2020, 00:17
peda schreef: 15 dec 2020, 11:56 Hallo Mart,

Neen een Hawking expert ben ik zeker niet. Een zwart gat is voor mij nog steeds een black-box en wat zich in het innerlijk van een zwart gat afspeelt, wordt theoretisch via modellen bestudeerd. Maar zoals bekend is een model niet veel meer dan een benadering van een mogelijke realiteit. Denk ook maar aan de interessante hypothetische door zwaartekracht-effecten gevormde "" wormgaten "' . Kan daar de mens met behoud van zijn lichamelijke en dus ook geestelijke eigenschappen wel met een stoffelijk ruimteschip ""doorheen "' reizen. Is het finaal begrijpen van een zwart gat wel mogelijk met de huidige stand van wetenschap of moet voor het kunnen begrijpen teruggevallen worden op de of een per heden nog onbekende "" unificatie "" theorie. Het Zwarte Gat behoort per heden nog grotendeels tot een Mysterie binnen deze kosmos.
Zit me net te bedenken dat Kwantummechanica het breken van de causaliteit per definitie tegengaat en dat Hawkingstraling een gevolg zou zijn. Zou Hawkingstraling dan niet eveneens een gevolg moeten zijn van het verbuigen van ruimtetijd bij de Alcubierre drive waar we het recentelijk nog over hadden, zoals eveneens hier op pagina 1410 onder 4.1 wordt verondersteld? Weet jij of Bonjour dat misschien?
Hallo Mart,

Naar mijn weten vindt de Hawking "" straling "' plaats "" IN "" de ruimte/ tijd, terwijl dat bij de Alcubierre gedachten nu juist niet het geval is. Hawkingstraling ontstaat volgens mij doordat een deeltje zich splitst in 2 met elkaar verstrengelde deeltjes waarvan er eentje aan het zwarte gat kan ontsnappen en het andere verstrengelde deeltje deel blijft uitmaken van het zwarte gat. ( in Jip en Janneke ). Het ontsnapte deeltje levert dan de Hawkingstraling met verstrengelde informatie. Boeiend maar zeer lastig te begrijpen thema. Wie een andere visie heeft, gaarne vermelding daarvan.
Volgens mij klopt het wel wat je schrijft peda. Zoals ik Hawkingstraling begrijp ontstaat deze zeer dicht op de waarnemingshorizon van een zwart gat als daar twee virtuele deeltjes ontstaan die elkaar gelijk weer zouden annihileren ware het niet dat er een achter de waarnemingshorizon verdwijnt en de ander vrolijk in de ruimte verder gaat. Hoe je het doorvliegende deeltje ooit als verstrengeld met een deeltje in een zwart gat kunt herkennen als je het tegenkomt, wie het weet mag het zeggen...
Gebruikersavatar
Mart
Berichten: 9132
Lid geworden op: 10 aug 2016, 15:54
Man/Vrouw: M

Re: Kosmologie

Bericht door Mart »

peda schreef: 16 dec 2020, 10:39 Hallo Mart,

Naar mijn weten vindt de Hawking "" straling "' plaats "" IN "" de ruimte/ tijd,... Hawkingstraling ontstaat volgens mij doordat een deeltje zich splitst in 2 met elkaar verstrengelde deeltjes waarvan er eentje aan het zwarte gat kan ontsnappen en het andere verstrengelde deeltje deel blijft uitmaken van het zwarte gat. ( in Jip en Janneke ). Het ontsnapte deeltje levert dan de Hawkingstraling met verstrengelde informatie.
Klopt. Dat is waarom een afgezonderde ruimtetijd-bubbel (die eveneens de Alcubierre drive creëert om te functioneren) vol zou raken met Hawkingstraling. Hawking zegt dit overigens in z'n Chronology Protection Conjecture en het staat ook op pagina 1410 onder 4.1 van de link die ik gaf. Het enige dat nodig is voor hawkingstraling, is immers dat van de door kwantumvacuümfluctuaties ontstaande paren van virtuele deeltjes, er één genoeg energie opdoet om het paar reëel te maken, waarbij het andere deeltje in de ruimtetijd ontsnapt en een deel van de energie van het deeltjespaar met zich meebrengt. Maar of het artikel en de gedachte van Hawking uit z'n Chronology Protection Conjecture correct zijn of reeds achterhaald, zou ik niet weten.
..., terwijl dat bij de Alcubierre gedachten nu juist niet het geval is.
Hoezo niet?
Als je een ander volgt, zul je nooit jezelf vinden. (Krishnamurti)