https://www.trouw.nl/religie-filosofie/ ... ~b0400924/
“Daar lijden mystici ook onder. Als je bijvoorbeeld Hadewych of Teresa van Ávila leest, dan zie je echt een schreeuw van onmacht. Maar tegelijkertijd, en dat is het paradoxale, zien ze het tekort van de mens als ruimte, als een opening. Ze vinden dat we erop kunnen vertrouwen dat ons onvermogen eigenlijk niet erg is.
“Zij kunnen het tekortschieten zelfs als iets positiefs en liefdevols beschouwen. Het gaat voor hen om een voortdurend overgeven aan het gebied in het leven waar de controle weg is, en dat je daar pas echt je wezenlijke zelf vindt. Dat je daar pas op de kern van het leven stuit. Daar stuit je op iets goddelijks.
“Dat is natuurlijk een heel andere manier van denken dan de dominante moderne geest. Alles wat zich onttrekt aan de wetenschap houden we tegenwoordig buiten de deur. Onze controlebehoefte is groot, en zodra iets zich aan onze controle onttrekt, worden we bang. De mystici hebben geen schrik om dat domein in te gaan waar je het leven niet meer helemaal onder controle hebt.
Het blijft een herhaling van zetten, maar als je het over God of openbaringen hebt, dan gaat het over loslaten waar je denken de controle wil behouden. Zolang jij de wereld wenst te verklaren vanuit je denkvermogen kun je je maar beter niet vermoeien met dit onderwerp.
“Dat is wat we volgens mij van Brandsma en mystici kunnen leren. Niet meer zeggen: waar ik niks van weet, dat moeten we buiten de deur houden. Het gaat om de moed om die controle los te laten. Je moet ruimte geven aan het leven zelf. Daar bestaan binnen de mystiek hele voorraadschuren aan oefeningen in.
“In het leven van Brandsma zelf zie je dit ook, wanneer hij tijdens zijn gevangenschap door de nazi’s in kamp Amersfoort een lezing houdt. Hij zegt daarin dat iedereen in dat concentratiekamp alle beelden die ze van zichzelf en de werkelijkheid hebben moeten loslaten. Brandsma kan daar niet meer de professor zijn, of de pater karmeliet (een rooms-katholieke orde, red.) die hij was.
“In dat kamp wordt op dat moment alles uit zijn handen geslagen. En de mystiek laat zien dat waar dat gebeurt, er juist iets tot bloei kan komen. Dat we erop kunnen vertrouwen, dat er iets komt dat we zelf niet hadden bedacht.
“In de tijd van Brandsma dachten mensen in veel religieuze omgevingen dat ze God in hun zak hadden. Maar grote mystieke denkers die over God nadachten kwamen juist tot het inzicht dat nadenken over God, worstelen met het eigen onvermogen is. Zodra we God kunnen denken, is het geen God meer.”
God laten gebeuren, is wat we kunnen leren van Brandsma en mystici. Zodra je God kunt denken is God weg. Loslaten is zowel het makkelijkste als het moeilijkste wat een mens kan doen. Loslaten is namelijk niet-doen. En dan zul je ervaren dat God niet hoog daar in de hemel zit, maar dat Hij ontstellend dichtbij is.
En het mooie is: als jij ooit dood gaat, dan ben je gedwongen om los te laten. Dan helpt geen moedertje lief meer. Daarom kun je het gewoon NU reeds doen. En zul je ervaren dat het veel prettiger leeft dan met die 'doener'.
Rijkdom is als zeewater: hoe meer je ervan drinkt, hoe meer dorst je krijgt.