Religie draait om ervaren in plaats van geloven

[Tjabber]

Sanātana Dharma (vaak vereenzelvigd met hindoeïsme) biedt hier het meest systematische bewijs, maar ook andere tradities bevatten elementen van ervaringsgerichte mystiek.

1. Sanātana Dharma: Een blauwdruk voor ervaringsgerichte spiritualiteit
Sanātana Dharma ("Eeuwige Orde") is per definitie niet-dogmatisch en richt zich op directe realisatie via zelfonderzoek en praktijk. Belangrijke bewijspunten:
- Spirit of Inquiry: Sanātana Dharma is geen "geloofssysteem", maar een proces van diepgaande vraagstelling. Het doel is niet om antwoorden op te leggen, maar om "vragen op te wekken die de zoeker naar de bron van alle bestaan leiden" .
- Vrijheid van interpretatie: In tegenstelling tot geopenbaarde religies, kent het geen verplichte dogma's. De Veda's worden gezien als "openbaringen uit superbewuste staten", niet als geboden die blindelings moeten worden aanvaard .
- Yoga als ervaringsinstrument: De vier yogapaden (Karma, Jnana, Bhakti, Raja) zijn methoden om bewustzijnsverruiming te induceren via handeling, kennis, devotie en meditatie. Bijvoorbeeld:
- Raja Yoga: Kalmeert de geest om fusie met het goddelijke te ervaren .
- Jnana Yoga: Leert illusie (maya) van realiteit te onderscheiden via intellectuele discriminatie .

2. Bewijzen uit andere tradities: Mystieke ervaring boven dogma
Hoewel Sanātana Dharma het meest uitgewerkte kader biedt, zijn er parallellen:
- Christelijke mystiek: Figuren als Meister Eckhart benadrukten dat "God in de ziel woont" (immanentie) en niet louter via dogma's gekend kan worden. In de Lazarustour-discussie wordt gepleit voor een christendom dat "minder vijandig" staat tegenover andere tradities en meer nadrukt op ervaring .
- Boeddhistische inzichtmeditatie: Richt zich op het direct ervaren van leegte (śūnyatā) en niet-zelf (anattā), niet op geloof in doctrines.
- Sikhisme: De auteur van "Zonder religie geen conflicten?" benadrukt dat religie een "kompas" is voor compassie en rechtvaardigheid – waarden die via praktijk ervaren worden, niet via doctrines.

3. Waarom dogma’s overheersen: Macht versus ervaring
Het historische overwicht van geloofssystemen heeft politieke en psychologische redenen:
- Controlemechanisme: Brian McLaren wijst erop dat institutionele religie vaak "angst, wrok en haat" voedt om groepsidentiteit te versterken. Dit ondermijnt de ervaringsdimensie .
- Verwarring van essentie en misbruik: Zoals stelt: "Het probleem is niet God of de Bijbel, maar de mens die Bijbelse uitgangspunten negeert". Hetzelfde geldt voor geweld in naam van dharma .
- Psychologie van zekerheid: Dogma’s bieden schijnbare zekerheid; ervaringsgerichte spiritualiteit vereist comfort met onzekerheid en voortdurend onderzoek .

4. Wetenschappelijke ondersteuning: Neurowetenschap en bewustzijn
Moderne onderzoeken valideren ervaringsgerichte benaderingen:
- Neurotheologie: Studies naar meditatie tonen aan dat contemplatieve praktijken (zoals in Raja Yoga) hersenstructuren veranderen die verband houden met zelfbewustzijn en empathie .
- Perceptie van eenheid: Ervaringen van "eeuwige eenheid" (zoals beschreven in Advaita Vedanta) correleren met verminderde activiteit in de default mode network (DMN), het hersennetwerk dat ego-grenzen creëert.
- Praktische effectiviteit: Sadhguru voorspelt dat tegen 2075 "alleen wat redelijk is en praktische oplossingen biedt hier en nu" zal overleven – een indirect pleidooi voor ervaringsgerichte methoden zoals yoga .

Conclusie: Religie als laboratorium van bewustzijn
Sanātana Dharma levert het sterkste bewijs dat religie oorspronkelijk draait om ervaringsgerichte bewustzijnsverruiming, niet om geloof. Dit blijkt uit:
1. Afwijzing van theologische dwang ten gunste van vraagstelling .
2. Systematische methoden (yoga, meditatie) om transcendentie te ervaren.
3. Universele principes zoals "Vasudhaiva {niet-toegestaan woord}" (de wereld is één familie), die vanuit eenheidsbewustzijn voortkomen .

Andere tradities bevatten soortgelijke elementen, maar worden vaak overschaduwd door institutionele dogma's. De toekomst van spiritualiteit ligt in het herontdekken van deze empirische kern: een pad waar "leven het laboratorium is en bewustzijn het instrument" – geen kwestie van geloven, maar ervaren.

[Tufkah]

Met de titel ben ik het eens, van de opening begrijp ik helemaal niks. Maar iemand als bv Paulus heeft zijn bijdrage aan de Bijbel duidelijk vanuit ervaringskennis geschreven. Maar er zit een adder onder het gras. Je moet natuurlijk wel eerst geloven voordat je die ervaringskennis kan opdoen. Jezus zei het zo:

Johannes 11:25-26
Jezus zeide tot haar: Ik ben de Opstanding en het Leven; die in Mij gelooft zal leven, al ware hij ook gestorven; En een iegelijk, die leeft, en in Mij gelooft, zal niet sterven in der eeuwigheid.

De titel is dus alleen van toepassing op hen die die ervaringskennis reeds hebben.

[Tjabber]

Met de titel ben ik het eens, van de opening begrijp ik helemaal niks. Maar iemand als bv Paulus heeft zijn bijdrage aan de Bijbel duidelijk vanuit ervaringskennis geschreven. Maar er zit een adder onder het gras. Je moet natuurlijk wel eerst geloven voordat je die ervaringskennis kan opdoen. Jezus zei het zo:

Johannes 11:25-26
Jezus zeide tot haar: Ik ben de Opstanding en het Leven; die in Mij gelooft zal leven, al ware hij ook gestorven; En een iegelijk, die leeft, en in Mij gelooft, zal niet sterven in der eeuwigheid.

De titel is dus alleen van toepassing op hen die die ervaringskennis reeds hebben.

Nee hoor, je hoeft niet te geloven, zolang je de mogelijkheid maar niet uitsluit, dat is het tegenovergestelde van geloven.

Wanneer je oprecht vraagt om God te ervaren, zal hij zich laten zien en twijfel wegnemen.

Ik geloof niet, maar ervaar hem elke dag, door mijn offeringen van aardse lusten.

[Robert Frans]

Zodra je religie om slechts één aspect laat draaien, loopt het uiteindelijk op niets uit. Ja, de mystieke ervaring is belangrijk, maar de rede ook. We mogen God liefhebben met héél ons wezen, dus met alles wat wij zijn, niet enkel met slechts een deel van onszelf. En liefhebben betekent ook Hem leren kennen. Net zoals het maken van een reis betekent dat je prachtige, persoonlijke ervaringen opdoet, maar ook dat je met een 'dogmatische' kaart en kompas navigeert om niet hopeloos te verdwalen.

En soms ervaar je als gelovige gewoon helemaal niets. Dan kabbelt het leven gewoon door, of voel je je door omstandigheden juist door God verlaten. Betekent dit dan dat het geloof ophoudt, dat het geloof al die tijd geen inhoud had? Of zelfs dat God je daadwerkelijk verlaten zou hebben? Natuurlijk niet. Net zoals in een relatie de verliefdheid op een gegeven moment ook verdwijnt en je soms gewoon samen bent zonder bijzondere gevoelens. En soms ruzie hebt met elkaar. Dat doet dan ook niet af aan de liefde voor elkaar, maar verdiept haar juist. Omdat het met elkaar zijn al voldoende kan zijn, ook als je daar niets bijzonders bij voelt.

Religie draait om de relatie met God. Zij ís de relatie met God. Alle dogma's, sacramenten, gebeden, werken van naastenliefde, levenslessen en mystieke ervaringen vormen die relatie. Alles wat wij zijn, doen en hebben is evenveel van belang en valt allemaal onder Gods barmhartigheid. En het is uitsluitend aan Hem wat Hij jou aan ervaringen, gedachten, passies en inzichten wel of niet wil geven. Als die relatie niet voldoende is, dan is niets in de wereld voldoende.

[Tjabber]

Zodra je religie om slechts één aspect laat draaien, loopt het uiteindelijk op niets uit. Ja, de mystieke ervaring is belangrijk, maar de rede ook. We mogen God liefhebben met héél ons wezen, dus met alles wat wij zijn, niet enkel met slechts een deel van onszelf. En liefhebben betekent ook Hem leren kennen. Net zoals het maken van een reis betekent dat je prachtige, persoonlijke ervaringen opdoet, maar ook dat je met een 'dogmatische' kaart en kompas navigeert om niet hopeloos te verdwalen.

En soms ervaar je als gelovige gewoon helemaal niets. Dan kabbelt het leven gewoon door, of voel je je door omstandigheden juist door God verlaten. Betekent dit dan dat het geloof ophoudt, dat het geloof al die tijd geen inhoud had? Of zelfs dat God je daadwerkelijk verlaten zou hebben? Natuurlijk niet. Net zoals in een relatie de verliefdheid op een gegeven moment ook verdwijnt en je soms gewoon samen bent zonder bijzondere gevoelens. En soms ruzie hebt met elkaar. Dat doet dan ook niet af aan de liefde voor elkaar, maar verdiept haar juist. Omdat het met elkaar zijn al voldoende kan zijn, ook als je daar niets bijzonders bij voelt.

Religie draait om de relatie met God. Zij ís de relatie met God. Alle dogma's, sacramenten, gebeden, werken van naastenliefde, levenslessen en mystieke ervaringen vormen die relatie. Alles wat wij zijn, doen en hebben is evenveel van belang en valt allemaal onder Gods barmhartigheid. En het is uitsluitend aan Hem wat Hij jou aan ervaringen, gedachten, passies en inzichten wel of niet wil geven. Als die relatie niet voldoende is, dan is niets in de wereld voldoende.

En een openingspost die louter bestaat uit een literatuurlijst lijkt mij een verkapte vorm van argumenting by link.

Een gezonde relatie is gebouwd op liefde, vertrouwen en vrijheid, niet 1richtingsverkeer.

Daarbij wordt er geen literatuur genoemd hoor, alleen de begrepen kernen. Ik vraag me dus ook af of je het wel gelezen hebt..

[Robert Frans]

Een gezonde relatie is gebouwd op liefde, vertrouwen en vrijheid, niet 1richtingsverkeer.

Precies. Daarom is religie ook iets wat wij doen. Wij vieren de sacramenten, wij verrichten de gebeden, wij bestuderen hetgeen Hij ons openbaart, wij helpen elkaar in alle noden en wij hebben zo God en elkaar lief. Dit doen we samen in de kerk en in de samenleving, maar ook ieder persoonlijk. Geloven is een werkwoord. En we vertrouwen erop dat God ons daarin bijstaat, dat Hij ons liefheeft en alles wat ons overkomt uiteindelijk ten goede van onze ziel laat komen.

Daarbij wordt er geen literatuur genoemd hoor, alleen de begrepen kernen. Ik vraag me dus ook af of je het wel gelezen hebt..

Foutje van mij; post aangepast.

[Tjabber]

Een gezonde relatie is gebouwd op liefde, vertrouwen en vrijheid, niet 1richtingsverkeer.

Precies. Daarom is religie ook iets wat wij doen. Wij vieren de sacramenten, wij verrichten de gebeden, wij bestuderen hetgeen Hij ons openbaart, wij helpen elkaar in alle noden en wij hebben zo God en elkaar lief. Dit doen we samen in de kerk en in de samenleving, maar ook ieder persoonlijk. Geloven is een werkwoord. En we vertrouwen erop dat God ons daarin bijstaat, dat Hij ons liefheeft en alles wat ons overkomt uiteindelijk ten goede van onze ziel laat komen.

Daarbij wordt er geen literatuur genoemd hoor, alleen de begrepen kernen. Ik vraag me dus ook af of je het wel gelezen hebt..

Foutje van mij; post aangepast.

Jij spreekt alleen van externe verering, terwijl ik spreek van aanwezigheid in het interne koninkrijk.

En foutje??? heb je het dan wel gelezen?

[Robert Frans]

Jij spreekt alleen van externe verering, terwijl ik spreek van aanwezigheid in het interne koninkrijk.

De dingen die ik opnoem zijn echter niet alleen extern. Ze leiden je juist ook binnen in het innerlijk rijk van God. In de eucharistie komt Christus werkelijk tegenwoordig op het altaar in de gedaanten van brood en wijn en wordt je met Hem zo innerlijk verenigd als je ter communie gaat. Niet alleen geestelijk, maar ook lichamelijk. Tijdens het gebed is God innerlijk aanwezig, omdat Hij juist tot het gebed aanspoort. In het geweten fluistert Hij je ingevingen in, geënt op het Evangelie. Alles wat we doen en bidden is mystiek, komt direct uit God voort en keert weer naar Hem terug. Heel de mens, lichaam en geest, wordt betrokken in die liefde.

Voor buitenstaanders kan de godsdienst heel uiterlijk, rigide en oppervlakkig lijken, met al die rituelen, dogma's en geboden. Maar ze komen allemaal voort uit die mystieke, intieme relatie met God en willen de gelovige daarbinnen leiden. Net zoals alleen zij die deel uitmaken van een gezin méér zien dan enkel de dagelijkse routines, huisregels, klusjes, conflicten en gewoontes. Want zij kennen elkaar, trekken vanaf kindsaf aan met elkaar op en weten dat al die uiterlijkheden voortkomen uit de innerlijke liefde voor elkaar. Al die uiterlijke dingen hebben zo een innerlijke betekenis en oorsprong, ook als je vaak gewoon op routine handelt en er niets bijzonders bij voelt.

[Tjabber]

Jij spreekt alleen van externe verering, terwijl ik spreek van aanwezigheid in het interne koninkrijk.

De dingen die ik opnoem zijn echter niet alleen extern. Ze leiden je juist ook binnen in het innerlijk rijk van God. In de eucharistie komt Christus werkelijk tegenwoordig op het altaar in de gedaanten van brood en wijn en wordt je met Hem zo innerlijk verenigd als je ter communie gaat. Niet alleen geestelijk, maar ook lichamelijk. Tijdens het gebed is God innerlijk aanwezig, omdat Hij juist tot het gebed aanspoort. In het geweten fluistert Hij je ingevingen in, geënt op het Evangelie. Alles wat we doen en bidden is mystiek, komt direct uit God voort en keert weer naar Hem terug. Heel de mens, lichaam en geest, wordt betrokken in die liefde.

Voor buitenstaanders kan de godsdienst heel uiterlijk, rigide en oppervlakkig lijken, met al die rituelen, dogma's en geboden. Maar ze komen allemaal voort uit die mystieke, intieme relatie met God en willen de gelovige daarbinnen leiden. Net zoals alleen zij die deel uitmaken van een gezin méér zien dan enkel de dagelijkse routines, huisregels, klusjes, conflicten en gewoontes. Want zij kennen elkaar, trekken vanaf kindsaf aan met elkaar op en weten dat al die uiterlijkheden voortkomen uit de innerlijke liefde voor elkaar. Al die uiterlijke dingen hebben zo een innerlijke betekenis en oorsprong, ook als je vaak gewoon op routine handelt en er niets bijzonders bij voelt.

Maar die uiterlijke dingen zijn niet vereist voor het innerlijke, dat is juist het hele ding waar de conflicten om zijn, mensen halen externe en interne noodzaak door elkaar.
Ik zing in de kerk niet mee, doe niet mee aan de rituelen, maar ben intern aanwezig. En dat intern aanwezig zijn is iets wat je altijd kan doen, of je nu een heilig ritueel verricht of de poepluier van je kind verschoont.
De kern van het alles is dus interne aanwezigheid ongeacht de externe vorm.

[Robert Frans]

Maar die uiterlijke dingen zijn niet vereist voor het innerlijke, dat is juist het hele ding waar de conflicten om zijn, mensen halen externe en interne noodzaak door elkaar.

Ik zelf hou niet zo van dat functionele denken. Het gaat er niet om of iets wel of niet vereist of noodzakelijk zou zijn. Gods liefde doet niet aan nut. Hij heeft ons ook niet met een bepaald doel geschapen, maar gewoon uit liefde. In principe had Hij ons als standbeelden kunnen scheppen die zich eindeloos gelukkig voelen. Veel eenvoudiger, veel efficiënter. Maar in plaats daarvan schiep Hij allerlei nutteloze planeten en sterren, zette Hij ons in een wereld vol nutteloze natuur en maakte Hij ons zelfs helemaal afhankelijk van die wereld. Hij wil helemaal geen efficiëntie en geeft ons veel meer dan we nodig zouden moeten hebben om met Hem gelukkig te zijn.

Vrijwel elke mystieke godsdienst kent daarom haar rituelen, van heel uitgebreid tot vrij sober. Van het oosterse boeddhisme tot het westerse katholicisme, van de esoterische vrijmetselarij tot de exoterische islam, ze kennen allemaal een zekere 'schil' van rituelen en leerstellingen om de gelovige in die mystieke, innerlijke werkelijkheid binnen te leiden en om samen een mystieke gemeenschap te smeden. Waarom? Gewoon, omdat ze mooi zijn en tot de verbeelding spreken, omdat ze het geloof doorgeven in een taal die rijker is dan woorden alleen, omdat ze zo de hele mens betrekken in de mystiek en niet alleen de geest of de rede. Zouden we dan niet zonder kunnen? Misschien, maar aangezien we die rituelen wereldwijd nog steeds blijven vieren, trekken we ons van dat principe maar heel weinig aan. Blijkbaar zit het rituele in de mens gebakken en zijn we daar buitengewoon bedreven in, gezien de schoonheid van veel rituelen en de plaatsen waarin ze gevierd zijn. Waarom zou dat dan niet van God kunnen zijn, de Bron van alle schoonheid en kunst?

Als jij echter helemaal niets met rituelen hebt, dan is dat natuurlijk prima. Ik vind ook niet alle rituelen even mooi of wezenlijk. Hoewel je blijkbaar toch wel naar de kerk gaat, wat ik natuurlijk alleen maar van harte aanmoedig. Maar dat betekent niet dat ze daarom voor iedereen betekenisloos zijn, dat ze geen enkele rol zouden hebben in de relatie tussen God en mens.